w4ohellas@gmail.com

Α. Ψυρρή: Επιδημία καρκίνου αμυγδαλής κυρίως σε άντρες λόγω HPV και στην Ελλάδα

Πηγή: Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων

Φαίνεται να υπάρχει διεθνώς μία επιδημία καρκίνου αμυγδαλής, κυρίως σε άντρες, από τον ιό HPV, που τώρα έχει έρθει και στη χώρα μας. Αυτοί οι όγκοι μπορεί να έχουν καλή πρόγνωση ειδικά σε μη καπνιστές, ωστόσο επιδημιολογικά δεδομένα και αναλύσεις τυχαιοποιημένων μελετών, δείχνουν ότι το κάπνισμα χειροτερεύει την πρόγνωση αυτών των ασθενών. Δηλαδή κάνουν πιο συχνά υποτροπές και μεταστάσεις, ειδικότερα οι ασθενείς που καπνίζουν κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας. Οι επισημάνσεις ανήκουν στην καθηγήτρια Παθολογίας Ογκολογίας Διευθύντρια Β’ Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής στο «Αττικόν» Αμάντα Ψυρρή, η οποία μίλησε για αυτό το θέμα στο φετινό ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (Asco) που έγινε στο Σικάγο, στις αρχές Ιουνίου.

Το κάπνισμα στην ακτινοθεραπεία μειώνει κατά 50% την πιθανότητα επιβίωσης

Σε συνέντευξη που παραχωρεί στο Πρακτορείο Fm και στην εκπομπή της Τάνιας Η. Μαντουβάλου «104,9 ΜΥΣΤΙΚΑ ΥΓΕΙΑΣ» εξηγεί ότι οι ασθενείς που συνεχίζουν και καπνίζουν κατά τη διάρκεια της ακτινοβολίας, έχουν 50% μικρότερη πιθανότητα να επιβιώσουν από τη νόσο, σε σύγκριση με ασθενείς που σταματούν το κάπνισμα πριν από την έναρξη της ακτινοθεραπείας. Επομένως, οι ογκολόγοι θα πρέπει να εξηγούν αναλυτικά στους ασθενείς την ανάγκη διακοπής του καπνίσματος, πριν από την έναρξη της ακτινοθεραπείας, τονίζει η κ. Ψυρρή, για να επισημάνει στη συνέχεια ότι η μέση ηλικία ανάπτυξης αυτού του καρκίνου είναι τα 50 έτη. «Που σημαίνει ότι αυτοί οι ασθενείς είναι 10 χρόνια νεότεροι από ασθενείς που παθαίνουν καρκίνο αμυγδαλής, λόγω του καπνίσματος. Ωστόσο εμείς βλέπουμε και περιστατικά νεότερων ανθρώπων, ακόμη και 35 ετών, μη καπνιστές που κάνουν καρκίνο αμυγδαλής από τον HPV».

Χάπια για αναστολή υποτροπής σε καρκίνους εγκεφάλου, πνεύμονα και μαστού

Η ιατρική ακριβείας και η ποιότητα ζωής των ασθενών ήταν τα σημεία αναφοράς του φετινού ASCO, του σημαντικότερου ογκολογικού συνεδρίου, όπου σύσσωμη η ογκολογική κοινότητα του πλανήτη παρουσίασε όλες τις τελευταίες εξελίξεις για τις θεραπείες στον καρκίνο. Όπως φάνηκε οι μοριακές θεραπείες κερδίζουν έδαφος και μάλιστα σε δύσκολους καρκίνους, όπως είναι ο πνεύμονας και τα γλοιώματα, καθότι παρουσιάστηκαν νέα δεδομένα για χάπια που λαμβάνονται μετά από χειρουργείο προληπτικά, και τα οποία αναστέλλουν την υποτροπή. Σύμφωνα με τη διακεκριμένη ογκολόγο, οι εξελίξεις στη γενετική και μοριακή βιολογία έχουν αναδείξει ότι οι όγκοι χαρακτηρίζονται από συγκεκριμένες μοριακές υπογραφές, από κάποια μόρια δηλαδή, τα οποία προάγουν την ανάπτυξη του όγκου και τη μετάσταση.

«Στο συνέδριο παρουσιάστηκε μελέτη για γλοιώματα χαμηλής κακοήθειας που συχνά αφορούν νεαρούς ενήλικες ακόμα και εφήβους, τα οποία όμως με την πάροδο του χρόνου μπορούν να εξελιχθούν σε πολύ επιθετικές μορφές. Σε αυτό το γκρουπ ασθενών που συχνά υποτροπιάζουν, μετά το χειρουργείο δίνουμε ακτινοθεραπεία, η οποία έχει πολύ δυσμενείς παρενέργειες στην ποιότητα ζωής τους, και στην εγκεφαλική λειτουργία. Αυτοί οι ασθενείς τυχαιοποιήθηκαν να πάρουν ένα καινούργιο φάρμακο που στοχεύει τη μετάλλαξη που είχαν αυτοί οι όγκοι, ή placebo. Οι ασθενείς από την ομάδα που πήρε το φάρμακο, είχαν πάνω από 2 χρόνια επιβίωση, χωρίς να χρειαστούν άλλη θεραπεία ακτινοβολία, χημειοθεραπεία, ή άλλες τοξικές θεραπείες, ενώ αυτοί που πήραν το placebo, υποτροπίασαν στους έντεκα μήνες. Η μελέτη δημοσιεύτηκε και αυτό το χάπι θα λάβει έγκριση».

Στο ίδιο συνέδριο, σύμφωνα με την καθηγήτρια, ανακοινώθηκε και χάπι για τον καρκίνο του πνεύμονα. «Ασθενείς που χειρουργήθηκαν με μη μικροκυτταρικό καρκίνο πνεύμονα και έχουν μία συγκεκριμένη μετάλλαξη, πήραν το χάπι για 3 χρόνια, και φάνηκε ότι είχαν σημαντικά μικρότερα ποσοστά υποτροπής και μεγαλύτερα ποσοστά επιβίωσης. Δηλαδή αυτό το χάπι μείωσε τους θανάτους από τη νόσο. Ως εκ τούτου ασθενείς με μη μικροκυτταρικό καρκίνο πνεύμονα, και ειδικά αδενοκαρκίνωμα, πρέπει να ελέγχονται για τη συγκεκριμένη μετάλλαξη και εφόσον τη φέρουν, να παίρνουν προληπτικά το χάπι γιατί έτσι σώζονται ζωές». Όσον αφορά τον καρκίνο του μαστού , η κυρία Ψυρρή αναφέρει ότι παρουσιάστηκαν κάποια φάρμακα με τον ίδιο μηχανισμό, που στοχεύουν κάποια μοριακά μονοπάτια και μειώνουν σημαντικά τα ποσοστά υποτροπής, μετά από χειρουργείο, σε συνδυασμό με ορμονοθεραπεία. «Και στο μεταστατικό καρκίνο του μαστού παρουσιάστηκαν καινούργιες μοριακές θεραπείες, όπου μπαίνουν στη θεραπευτική φαρέτρα καινούργιοι αναστολείς, φάρμακα από το στόμα τα οποία παρατείνουν την επιβίωση ελεύθερης νόσου αυτών των ασθενών».

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Η δική μας Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα

Σήμερα 13 Ιουνίου είναι η επέτειος θανάτου της Μαρίνας Λαμπράκη – Πλάκα (1939-2022), της χαλκέντερης ερευνήτριας της τέχνης, της ακαταπόνητης υποστηρίκτριας του πολιτισμού.

Για τις Γυναίκες στην Ογκολογία, η Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα υπήρξε συνοδοιπόρος στο όραμά μας, μία δυναμική φωνή που εξέφραζε τους στόχους μας ως μέλος της Κοινωνικής Επιτροπής των W4O Hellas.

Πριν από σχεδόν μια δεκαετία μια ομάδα γυναικών παθολόγων – ογκολόγων ένωσε τις δυνάμεις της με στόχο να δώσει ένα χώρο διαλόγου και πρωτοβουλιών για τα κοινά προβλήματα των γυναικών ογκολόγων, αλλά και να παρέχει ουσιαστική κοινωνική προσφορά στην ογκολογική ασθενή. Σημαντικοί συμπαραστάτες στο όραμα αυτό είναι τα μέλη της Κοινωνικής Επιτροπής, από διάφορους κοινωνικούς χώρους, την πολιτική, τη δημοσιογραφία, γυναίκες των γραμμάτων και των τεχνών που στηρίζουν τους σκοπούς και τις δράσεις μας. 

Η Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα, ως μέλος της Κοινωνικής Επιτροπής υπήρξε για εμάς μια φωνή στήριξης και επικοινωνίας, εκφραστής της ανάγκης συνένωσης τέχνης και επιστήμης για το κοινό καλό, για την προαγωγή της υγείας, αλλά και για τη γυναικεία ενδυνάμωση. Σήμερα που συμπληρώνεται ένας χρόνος από την απώλεια της, νιώθουμε το κενό που έχει αφήσει, αλλά, συνάμα παραμένει άσβεστη πηγή έμπνευσης για εμάς.

Η Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα υπήρξε η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια στην ιστορία της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών (ΑΣΚΤ), ενώ καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής της υπήρξε ακούραστη ερευνήτρια των τεχνών, με δεκάδες δημοσιεύσεις και συμμετοχές σε επιστημονικά συνέδρια. Δίδαξε ως επισκέπτρια καθηγήτρια στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια σε Γαλλία και ΗΠΑ, ενώ δεκάδες ήταν οι τιμητικές διακρίσεις που έλαβε κατά τη διάρκεια της ζωής της.

Αδιαμφισβήτητα η σφραγίδα της στον πολιτισμό υπήρξε η πολυετής και πολυσχιδής διεύθυνσή της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείο Αλέξανδρου Σούτσου από το 1992 έως τον θάνατο της. Το εκσυγχρονιστικό της έργο, τα νέα παραρτήματα, τα νέα αποκτήματα, εκθέσεις που άφησαν ιστορία, αλλά και το νέο κτίριο της ΕΠΜΑΣ είναι η μεγάλη παρακαταθήκη της.  Το 8ο Πανελλήνιο Forum Γυναίκες στην Ογκολογία, διεξήχθη τον περασμένο Δεκέμβριο στην ανακαινισμένη Εθνική Πινακοθήκη, χωρίς τη Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα, αλλά με ολοζώντανη τη μνήμη και το το πνεύμα της.

Σήμερα, τη θυμόμαστε όπως η ίδια επιθυμούσε και το εξέφρασε στην εκ βαθέων συνέντευξη που είχε παραχωρήσει τον Μάιο 2021 στην κ. Λένα Παπαδημητρίου και το Marie Claire,: «Ως την κόρη του σιδηρουργού. Μια φορά που ζοριζόμουν, λέει ο πατέρας μου: «Μη φοβάσαι, σε έχω νταβλαντίσει». «Τι σημαίνει, ρε πατέρα, αυτό;». «Σημαίνει ότι σε έχω βάλει δυο φορές στη φωτιά, σε έχω κάνει ατσάλι».

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Σύμπραξη για την εφαρμογή της στρατηγικής του Π.Ο.Υ. για την εξάλειψη του καρκίνου τραχήλου της μήτρας στην Ελλάδα.

Στις 11 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε η 3η Ελληνική Διάσκεψη των Φορέων Υποστήριξης της Εφαρμογής της Στρατηγικής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) προς Εξάλειψη του Καρκίνου Τραχήλου Μήτρας. Για τρίτη χρονιά η σύμπραξη και συνέργεια 131 επιστημονικών, επαγγελματικών, ερευνητικών φορέων, ιδρυμάτων ινστιτούτων, ενώσεων ασθενών και συλλόγων ασθενών, συναντήθηκαν στη 11η Σύνοδο της Ελληνικής HPV Εταιρείας με ένα κοινό στόχο: την έκκληση προς την πολιτεία για ανάληψη πρωτοβουλίας για την επίτευξη των στόχων της Παγκόσμιας Στρατηγικής του Π.Ο.Υ., αλλά και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με ορίζοντα το 2030 και στόχο την εξάλειψη του καρκίνου της μήτρας και στη χώρα μας.

Ο καθηγητής Θ. Αγοραστός συντονίζοντας τη Διάσκεψη αναφέρθηκε στο ελπιδοφόρο, πετυχημένο παράδειγμα της Αυστραλίας, όπου ο καθολικός εμβολιασμός παιδιών και νέων έναντι των HPV σχετιζόμενων καρκίνων, τείνει δυνητικά να εξαλείψει τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Αυτό το παράδειγμα καταδεικνύει εναργώς την ανάγκη της αύξησης της εμβολιαστικής κάλυψης και στη χώρα μας. Σημειώνουμε ότι στην Ελλάδα συστήνεται ο καθολικός εμβολιασμός HPV, κοριτσιών και αγοριών από την ηλικία των 9 ετών, ενώ συνεχίζεται η δωρεάν χορήγησή του και για τις ηλικίας 15-18 έως το τέλος του 2024.

Η Διάσκεψη ξεκίνησε με εισηγήσεις που επικύρωσαν την αναγκαιότητα του εμβολιασμού όπως έδειξε ο κ. Ε. Ροηλίδης, τονίζοντας ότι ο καρκίνος του τραχήλου μήτρας είναι ο δεύτερος καρκίνος στην ιστορία των εμβολίων που μπορεί να προληφθεί με καθολικό εμβολιασμό και των δύο φύλων. Ο κ. Ι. Μπουκοβίνας παρουσίασε τα στοιχεία επιπολασμού της νόσου στη χώρα μας, μιλώντας για 600 νέα περιστατικά καρκίνου τραχήλου μήτρας ανά έτος, σημειώνοντας παράλληλα και την έλλειψη οργανωμένης συλλογής δεδομένων που θα επιτρέπει τον στρατηγικό και στοχευμένο σχεδιασμό της ογκολογικής φροντίδας, ενώ στη συνέχεια κατέθεσε προτάσεις για ένα πρότυπο εξειδικευμένο ογκολογικό κέντρο. Ο κ. Κ. Αθανασάκης μετέφερε την αισιοδοξία του για την εξέλιξη του εμβολιασμού στη χώρα μας, συνεχίζοντας με την ανάγκη συνέχειας στην πολιτική της υγείας βάση δεδομένων και μιας συλλογικά διαρκούς πολιτικής, ενώ έθεσε το ζήτημα της καταπολέμησης των ανισοτήτων στην πρόληψη, στην έγκαιρη διάγνωση και στην αντιμετώπιση της νόσου.

Από πλευράς πολιτείας ο κ. Μ.Θεμιστοκλέους, τ. Γενικός Γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας του Υπουργείου Υγείας, τόνισε στον χαιρετισμό του ότι ο στόχος της πολιτείας πρέπει να εναρμονίζεται με το όραμα της 10ετίας 2020-2030 που έχει θέσει ο Π.Ο.Υ.: «90/70/90» για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.

Ο στόχος του Π.Ο.Υ.: «90/70/90» αναφέρεται σε:

  • Εμβολιασμό κατά του HPV τουλάχιστον του 90% των κοριτσιών μέχρι 15 ετών,
  • Εφαρμογή οργανωμένου Εθνικού Προγράμματος Προσυμπτωματικού Ελέγχου για καρκίνο τραχήλου μήτρας με συμμετοχή τουλάχιστον του 70% των γυναικών στις ηλικιακές ομάδες-στόχους,
  • Εξασφάλιση ενδεδειγμένης θεραπευτικής αντιμετώπισης και υποστηρικτικής φροντίδας του 90% των γυναικών με (προ)καρκίνο τραχήλου μήτρας,

Η φωνή 131 φορέων ενώθηκε, λοιπόν, και φέτος για έκκληση προς την πολιτεία για εφαρμογή της στρατηγικής του Π.Ο.Υ. και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την εξάλειψη του καρκίνου τραχήλου μήτρας.  Οι εκπρόσωποι των φορέων που πήραν τον λόγο τόνισαν την τεράστια σημασία της ένωσης δυνάμεων και σύμπραξης, αλλά και τις εργώδεις προσπάθειες της Ελληνικής HPV Εταιρείας για την ενημέρωση του κοινού και δράση προς την επίτευξη των επιθυμητών στόχων.

Η κ. Β. Παπαευαγγέλου, καθηγήτρια παιδιατρικής-λοιμωξιολογίας και μέλους της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμού τόνισε τη σημασία των παιδιάτρων στην προσπάθεια και αναφέρθηκε στα θετικά βήματα που έχουν γίνει στην χώρα μας για την εμβολιαστική ενημέρωση και την αύξηση των ποσοστών εμβολιασμού και στα αγόρια. Την ίδια σημασία των παιδιάτρων τόνισε και η κ. Φλ. Μπακοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδιατρικής – Εφηβικής Ιατρικής ΕΚΠΑ, θέτοντας προβληματισμούς, ωστόσο, για την απόφαση για τον περιορισμό της αποζημίωσης και κατά πόσο αυτό θα αποτελέσει κίνητρο ή εμπόδιο στην εμβολιαστική κάλυψη.

Ο κ. Ν. Νίτσας αναφέρθηκε στις δράσεις του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, αλλά και στην ανάγκη ενός ιατρικού χάρτη με συλλογή δεδομένων για σωστή πρόληψη και αντιμετώπιση.

Η κ. Γεωργία Νταμάγκα, παιδίατρος και Πρόεδρος Ένωσης Ελευθεροεπαγγελματιών παιδιάτρων Νομού Λαρίσης, ελπιδοφόρα μετέφερε τα θετικά αποτελέσματα των ενημερωτικών δράσεων, καθώς έφηβοι παροτρύνουν οι ίδιοι τους γονείς τους για τον εμβολιασμό. Μίλησε, όμως και για τις σημαντικές δράσεις ενημέρωσης και πρακτικής εφαρμογής  της Ένωσης και σε απομακρυσμένες περιοχές, όπως πρόσφατα στα Ψαρρά.

Ο κ. Ν. Τσουκαλάς, Γεν. Γραμματέας της Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας, τόνισε το ρόλο της ενημέρωσης σε παιδιά και νέους και στα προγράμματα της ΕΟΠΕ προς αυτή την κατεύθυνση.

Η κα Κ. Αποστολίδου, Πρόεδρος στην Ελληνική Ομοσπονδία Καρκίνου-ΕΛΛΟΚ,  Αντιπρόεδρος ΕCPC-European Cancer Patient Coalition, παρουσίασε τις ευρωπαϊκές συντονισμένες δράσεις και προγράμματα ιδίως στον προσυμπτωματικό έλεγχο, και τόνισε πως η έκκληση προς την πολιτεία αφορά και την αντιμετώπιση των χρονικών εμποδίων και την άμεση εφαρμογή που απαιτεί τη συστράτευση όλων.

Ο κ. Διονύσης Ευγενίδης, πρόεδρος του ΔΣ του Φαρμακευτικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης, μίλησε, επίσης, για συνεργασία όλων των υγειονομικών μέσα από διακριτούς ρόλους για την προαγωγή της υγείας.

Η κ. Β. Μοσχάκη Πρόεδρος Συλλόγου Μαιών-Μαιευτών Εφετείου Ν. Θεσσαλονίκης, Γ.Ν.Θ. «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ», Θεσσαλονίκη, συνηγόρησε για τα θετικά αποτελέσματα των συνεργασιών στη συμβολή της ενημέρωσης και στη συλλογή εμπειριών και στοιχείων, αλλά και στην αντιμετώπιση προκλήσεων, όπως η έλλειψη πίστης στον εμβολιασμό.

Η κ. Γ. Αγγέλαινα. Πρόεδρος του Συλλόγου Μαιών και Μαιευτών Αρκαδίας, Αργολίδας, Κορινθίας, Λακωνίας και Μεσσηνίας, υπερθεμάτισε την ανάγκη προσέγγισης των νέων και ιδίως των εφήβων.

Η κ. Ε. Ορφανού, Πρόεδρος του Συλλόγου Καρκινοπαθών & Σπανίων Παθήσεων Νομού Έβρου “Μαζί για Ζωή” και Γ’ Αντιπρόεδρος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας αναφέρθηκε σε μια εθνική ανάγκη συσπείρωσης δυνάμεων, ενώ, παράλληλα, τόνισε την ανάγκη για ενημερωμένα μητρώα και εξειδικευμένα κέντρα.

Την ενημέρωση των ίδιων των επιστημόνων και την ανάγκη συνεργασίας και με τους θεσμικούς φορείς  τόνισε και ο κ. Χ. Ανδρεάδης, Διευθυντής του Γ’ Χημειοθεραπευτικού-Ογκολογικού Τμήματος, Αντικαρκινικό Νοσοκομείο «ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ», Θεσσαλονίκη.

Οι Γυναίκες στην Ογκολογία, ένας από τους 131 φορείς που υποστηρίζουν την έκκληση προς την ελληνική πολιτεία, στεκόμαστε αλληλέγγυες σε εγχειρήματα που προωθούν τον επιστημονικό διάλογο και τις θεσμικές παρεμβάσεις για την προαγωγή της υγείας. Θεωρούμε κομβικής σημασίας τη σωστή ενημέρωση σε γονείς παιδιά και νέους (όπως την πρόσφατη ενημερωτική συνάντηση για την αναγκαιότητα του εμβολιασμού έναντι των HPV σχετιζόμενων καρκίνων στη Σχολή Χιλλ), αλλά και τη συνεχή στόχευση της ουσιαστικής αρωγής της επιστήμης στο δημόσιο διάλογο για την υγεία.

ΕΚΚΛΗΣΗ 131 ΦΟΡΕΩΝ_2023

https://mdcongress.s3.eu-west-1.amazonaws.com/assets/wp/uploads/2023/06/11_HPV_SYNODOS_2023_FINAL.pdf

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

“Δεν καπνίζω…επιλέγω τη ζωή!!!” Επιστημονική Ημερίδα Κ.Ε.Φ.Ι. – W4O Hellas

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος πραγματοποιήθηκε χθες (31 Μαΐου) μια επιστημονική ημερίδα που ένωσε επιστήμονες, ασθενείς, φροντιστές αλλά και το κοινό που ενδιαφέρεται να ενημερωθεί έγκυρα για τις νεότερες εξελίξεις στην αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα, αλλά και τον πλέον σημαντικό παράγοντα κινδύνου, το κάπνισμα.

Η Επιστημονική Ημερίδα με θέμα «Αντικαπνιστική Εκστρατεία & Καρκίνος του Πνεύμονα: Δεν καπνίζω…επιλέγω τη ζωή» διοργανώθηκε από το Σύλλογο Καρκινοπαθών, Εθελοντών, Φίλων Ιατρών «Κ.Ε.Φ.Ι.» σε συνεργασία με τις Γυναίκες στην Ογκολογία-W4O Hellas και με την Πνευμονολογική Κλινική του Ογκολογικού Νοσοκομείου «Άγιος Σάββας».

Η εκδήλωση φιλοξενήθηκε στο Ελληνικό Ινστιτούτο ΠΑΣΤΕΡ, του οποίου ο Γενικός Δ/ντης Δρ. Ευστάθιος Γκόνος χαιρετίζοντας την εκδήλωση, εστίασε στη σημασία τέτοιων συμπράξεων με ένα κοινό στόχο: την ουσιαστική υποστήριξη των επιστημόνων και των συλλόγων σε κοινωνικά ζητήματα, όπως η διακοπή του καπνίσματος, αλλά και σε επιστημονικά θέματα, όπως η ενημέρωση του κοινού για τις νεότερες ιατρικές εξελίξεις.

Η κα Ζωή Γραμματόγλου Πρόεδρος Δ.Σ. του Συλλόγου Κ.Ε.Φ.Ι. Αθηνών με τις εργώδεις της προσπάθειες επί 19 έτη στην ενημέρωση πρόληψης και διαχείρισης του καρκίνου, απεύθυνε χαιρετισμό στον οποίο έθεσε καίριους και επίκαιρους προβληματισμούς για τη σχέση καπνίσματος και καρκίνου του πνεύμονα, όπως το επίκαιρο ζήτημα των καπνικών προϊόντων, το παθητικό κάπνισμα, ενώ μίλησε και για την ανάγκη αυστηροποίησης του αντικαπνιστικού νόμου, και την ανάγκη να φτάσει το μήνυμα «δεν καπνίζω… επιλέγω τη ζωή!» στα νέα παιδιά.

Τις Γυναίκες στην Ογκολογία εκπροσώπησε η Δρ. Ελένη Γαλάνη, η οποία εξέτασε τη σχέση του καπνίσματος και του καρκίνου του πνεύματος με εστίαση στη γυναίκα. Επανέλαβε ότι οι εξελίξεις στην ογκολογία είναι ραγδαίες και έχουν σημειωθεί άλματα σε ό,τι αφορά τη θεραπεία και τη πρόληψη (π.χ. ο προσυμπτωματικός έλεγχος με αξονική χαμηλής δόσης ακτινοβολίας), όχι όμως και στην πρωτογενή πρόληψη, όπως μαρτυρούν τα στοιχεία για το κάπνισμα. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι 8.000 άτομα ανά έτος πεθαίνουν από καρκίνο του πνεύμονα, ενώ πρώτος παράγοντας κινδύνου αδιαμφισβήτητα είναι το κάπνισμα, συμπεριλαμβανομένου και του παθητικού καπνίσματος. Στην ομιλία της παρουσίασε και την έμφυλη διάσταση στη νόσο, καθώς, η πορεία της διεκδίκησης της ισότητας συμπορεύτηκε στον αντίποδα με την ανάπτυξη του marketing και της διαφήμιση με στόχο το γυναικείο κοινό, με αποτέλεσμα η συχνότητα καπνίσματος να αυξάνεται πλέον στις γυναίκες έναντι των αντρών.

Στην πολύ ενδιαφέρουσα και ζωντανή ομιλία της αναφέρθηκε και στα επιστημονικά δεδομένα, καθώς έρευνες δείχνουν ότι ο καρκίνος του πνεύμονα έχει αυξηθεί δραματικά στις γυναίκες, και μάλιστα σημειώνονται περισσότεροι θάνατοι από τη νόσο σε σχέση με θανάτους από τους γυναικολογικούς καρκίνους και τον καρκίνο του μαστού! Επίσης ενδιαφέρουσα ήταν η ανάλυση για το διαφορετικό μοριακό προφίλ των γυναικών και τη διαφορετική εμφάνιση, πορεία και αντιμετώπιση της νόσου. Και η Δρ. Γαλάνη τόνισε ότι το κάπνισμα αφορά και τα καπνικά προϊόντα (ηλεκτρονικό τσιγάρο, θερμαντικά προϊόντα καπνού) και πως οι έρευνες -που είναι σε εξέλιξη- μαρτυρούν ήδη από το 2014 την καρκινογόνο δράση τους, και τους κινδύνους που ενέχουν ιδίως λόγω της μεγάλης έλξης που αυτά τα gadget έχουν σε νέους, ακόμα και σε παιδιά.

Η Δρ. Γεωργία Χαρδαβέλλα, αναλύοντας τις συνέπειες των θερμαντικών προϊόντων καπνού, ανέδειξε τα αυξανόμενα δεδομένα που μαρτυρούν τη βλάβη που προκαλούν σε κυτταρικό επίπεδο, αλλά και σε κλινική εικόνα. Η αναλυτική παρουσίαση των ομοιοτήτων και διαφορών τσιγάρου, ηλεκτρονικού τσιγάρου και θερμαντικών προϊόντων καπνού έδειξε ότι, παρά την παρανόηση, όσοι κάνουν χρήση των εναλλακτικών αυτών μορφών είναι καπνιστές. Ανησυχητικά ήταν δε τα δεδομένα από το τελευταίο Ευρωβαρόμετρο για τον επιπολασμό του καπνίσματος στη χώρα μας.

Καθόλου τυχαία, λοιπόν, τα δεδομένα για τον καρκίνο του πνεύμονα που παρουσίασε η Δρ. Βασιλική Πέττα, καταλήγουν στην επιδημιολογική μορφή του και στην Ελλάδα και παγκοσμίως, και βέβαια η πρώτη αιτία παραμένει το κάπνισμα, αλλά και το δευτερογενές κάπνισμα. Τα επιστημονικά τεκμήρια για τις βλαβερές ουσίες του τσιγάρου δείχνουν πώς είναι ένα κοκτέιλ από δηλητήρια, και καθόλου τυχαία το τσιγάρο συνδέεται με πλήθος άλλων νόσων (π.χ. ΧΑΠ). Και η πνευμονολόγος αναφέρθηκε στα υπόλοιπα καπνικά προϊόντα και σε έρευνες που δείχνουν ότι σκοτώνουν υγιή πνευμονικά κύτταρα. Παράλληλα, αναφέρθηκε και στη σπουδαία δουλειά που γίνεται στα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος, όπου κάθε μέρα είναι -και πρέπει να είναι- ημέρα διακοπής καπνίσματος.

Εξάλλου, η κα Κορίνα Πατέλη Bell, Πρόεδρος FairLife, είχε αναφερθεί στον εθισμό του καπνίσματος, αλλά και το στίγμα που συνοδεύει τον καπνιστή που μπορεί να αποτελέσει τροχοπέδη στην πορεία για μια καλύτερη ζωή και για αναζήτηση της σωστής πρόληψης.

Ο Δρ. Ιωάννης Τουρκαντώνης παρουσίασε τις τελευταίες εξελίξεις της κλινικής ογκολογίας, δείχνοντας τα τεράστια βήματα της επιστήμης και της έρευνας, ιδίως στο πεδίο της ανοσοθεραπείας και των βιοδεικτών. Εργαλεία όπως ο μοριακός έλεγχος και οι στοχεύουσες θεραπείες είναι όπλα στη φαρέτρα των σύγχρονων ογκολόγων, καθώς δεν είναι όλοι οι καρκίνοι του πνεύμονα ίδιοι. Όμως το μεγάλο διακύβευμα παραμένει η πρόληψη, ιδίως σε ό,τι αφορά το κάπνισμα.

Ιδιαίτερη στιγμή στη βραδιά ήταν η κατάθεση ψυχής από την ασθενή κα Ελένη Μάνεση που μετέφερε την εμπειρία και τις προκλήσεις της ζωής με καρκίνο για την ίδια, αλλά και την οικογένεια της. «Κάθε μέρα είναι ένας αγώνας δρόμου» είπε, με θεραπείες, επίπονα χειρουργεία, ψυχολογικές διακυμάνσεις, αλλά και σπουδαίους επιστήμονες που γίνονται συνοδοιπόροι σε μια κοινή προσπάθεια να νικήσουμε τη νόσο.

Αυτή η μαρτυρία, αλλά και το ενδιαφέρον του κοινού για τις εξελίξεις στην ογκολογία, αλλά και για τα στοιχεία για το κάπνισμα και πλέον και για τα καπνικά προϊόντα, καταδεικνύει την ανάγκη συνάντησης της επιστήμης με το κοινό και την αρωγή των ανθρώπων που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στον αγώνα της ενημέρωσης και της πρόληψης όπως είναι οι άνθρωποι του Συλλόγου Κ.Ε.Φ.Ι.
Και ας μην ξεχνάμε: «Δεν καπνίζω… επιλέγω τη ζωή!!!»

Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της φαρμακευτικής εταιρείας MSD HELLAS (Μέγας Χορηγός) καθώς και της εταιρείας Point Εκδοτικές Επιχειρήσεις.

Περαιτέρω ενημέρωση:

Ιωάννα Τζουλάκη: Η νέα επιδημία των νέων με το vape, πηγή Athens Voice

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Καρκίνος Στοματοφάρυγγα: Ο σεξουαλικά μεταδιδόμενος ιός που αυξάνει τον κίνδυνο – Ποιοι είναι πιο ευάλωτοι

Πηγή: ygeiamou.gr

Τη σχέση ανάμεσα στον ιό HPV και την εμφάνιση καρκίνου του στοματοφάρυγγα δείχνει μελέτη που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στη χώρα μας και στην οποία συμμετείχαν 8 ελληνικά νοσοκομεία. Σύμφωνα με τη μελέτη, η μέση ηλικία των ασθενών που διαγνώστηκαν με καρκίνο στοματοφάρυγγα ήταν τα 60 έτη και οι περισσότεροι ήταν πρώην και νυν καπνιστές

Ο ιός HPV (Human PapillomaVirus) είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενος ιός. Υπολογίζεται ότι η συντριπτική πλειονότητα (85-90%) των σεξουαλικά ενεργών ατόμων θα μολυνθούν από τον ιό κάποια περίοδο της ζωής τους.

Ο HPV αποτελείται από μια μεγάλη οικογένεια στελεχών που προσβάλλουν το επιθήλιο και τις βλεννώδεις μεμβράνες του ανώτερου γαστρεντερικού σωλήνα, του αναπνευστικού συστήματος ή της πρωκτογεννητικής περιοχής, προκαλώντας είτε καλοήθεις βλάβες όπως τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων ή τα θηλώματα του λάρυγγα, είτε καρκίνο.

Οι υψηλού κινδύνου υπότυποι του ιού συνδέονται με υψηλό δυναμικό ογκογένεσης και προκαλούν ανάπτυξη προκαρκινικών βλαβών και περιλαμβάνουν τους υπότυπους 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56,58 και 59. Η ιδιότητα του HPV ως ογκογόνου ιού περιγράφηκε το 1983, όταν ο Harald Zur Hausen ανακάλυψε ότι ιός μπορεί να προκαλέσει καρκίνο τραχήλου της μήτρας, ανακάλυψη για την οποία ο Zur Hausen έλαβε το βραβείο nobel της φυσιολογίας το 2008. Ο ιός HPV συνήθως εκριζώνεται από το ανοσοποιητικό σύστημα αλλά ένα μικρό ποσοστό των ατόμων που έχουν μολυνθεί από στελέχη HPV υψηλού κινδύνου θα αναπτύξουν εμμένουσα λοίμωξη που μπορεί να εξελιχθεί σε καρκίνο.

Όσον αφορά στον καρκίνο τραχήλου μήτρας, θεωρείται ότι μόνο 3-5% των λοιμώξεων εξελίσσονται σε προκαρκινικές βλάβες. Στις Ηνωμένες Πολιτείες ο HPV συνδέεται αιτιολογικά με το 100% των περιπτώσεων καρκίνου τραχήλου της μήτρας, 80% καρκίνου στοματοφάρυγγα, 50% καρκίνου κόλπου, 50% καρκίνου αιδοίου, 50% καρκίνου πέους και 80% των περιπτώσεων καρκίνου πρωκτού. Ο HPV σχετιζόμενος καρκίνος συνήθως αναπτύσσεται δεκαετίες μετά την αρχική λοίμωξη. Έτσι και στον τράχηλο της μήτρας, η καρκινογένεση από ιό HPV εξελίσσεται από προκαρκινικές βλάβες σε καρκίνο συνήθως πολλά χρόνια μετά την αρχική λοίμωξη.

Η επίπτωση του καρκίνου τραχήλου της μήτρας έχει μειωθεί σημαντικά σε χώρες στις οποίες παρουσιάζεται συμμόρφωση του πληθυσμού με τον προσυμπτωματικό έλεγχο (test PAP). Επίσης, σε πληθυσμούς με σημαντική συμμόρφωση με τον εμβολιασμό κατά του ιού HPV όπως η Αυστραλία το 2011 αναφέρθηκε μηδενική επίπτωση των κονδυλωμάτων σε γυναίκες κάτω των 21 ετών που είχαν εμβολιαστεί ενώ δεν μειώθηκε η επίπτωση σε ανεμβολίαστους ετεροφυλόφιλους άνδρες άνω των 30 ετών που δεν είχαν εμβολιαστεί.

Το 2021 διαγνώσθηκαν περίπου 604.000 νέα περιστατικά καρκίνου τραχήλου της μήτρας παγκοσμίως, ενώ υπήρξαν 341.000 θάνατοι ενώ για τον καρκίνο στοματοφάρυγγα, διαγνώσθηκαν περίπου 100.000 περιπτώσεις στον κόσμο.

Προηγούμενες μελέτες έχουν αναφέρει ότι το αποδιδόμενο ποσοστό του HPV-θετικού (HPV+) στοματοφαρυγγικού καρκίνου είναι χαμηλό στο νότο σε σύγκριση με τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης (~9–24% έναντι ~50%). Στην Ευρώπη απουσιάζουν αξιόπιστα επιδημιολογικά δεδομένα για τη διερεύνηση της συσχέτισης του HPV με τον καρκίνο στοματοφάρυγγα.

H μελέτη ORPHEAS αξιολόγησε την επίπτωση των HPV+ καρκίνων στοματοφάρυγγα στην Ελλάδα την περίοδο από το πρώτο τρίμηνο του 2017 έως το τρίτο τρίμηνο του 2022. Στη μελέτη εντάχθηκαν 150 ασθενείς με καρκίνο στοματοφάρυγγα και ο όγκος τους αξιολογήθηκε για την παρουσία του γονιδιώματος του ιού και την έκφραση της πρωτεΐνης p16. Στο ευρωπαϊκό συνέδριο για τον HPV (HPV Eurogin) που πραγματοποιήθηκε το Φεβρουάριο του 2023 στο Bilbao της Ισπανίας παρουσιάστηκε η ανάλυση 74 περιστατικών.

Η ανάλυση έδειξε ότι οι περισσότεροι ασθενείς ήταν άνδρες (57, 77,0%). Η μέση ηλικία κατά τη διάγνωση του καρκίνου στοματοφάρυγγα ήταν 59,3 έτη. Από αυτούς, οι 25 (33,8%) και οι 26 (35,1%) ασθενείς ήταν πρώην και νυν καπνιστές, αντίστοιχα. Οι πιο συχνές ανατομικές εντοπίσεις του όγκου ήταν οι αμυγδαλές (39 pts, 52,7%) και η βάση της γλώσσας (22 pts, 29,7%). Το διάμεσο μέγεθος του όγκου ήταν 3,0 cm.

Από τους ασθενείς με καταγεγραμμένη σταδιοποίηση όγκου σύμφωνα με το σύστημα σταδιοποίησης TNM (8th Edition}, 26,2%, 23,0%, 19,7% και 31,1% ήταν σταδίου I, II, III και IV, αντίστοιχα. Μεταξύ των ασθενών με διαθέσιμη θετικότητα για HPV (69 pts), το ποσοστό των HPV+ καρκίνων (συνδυασμένη θετικότητα DNA/p16) ήταν 59,4%. Ο HPV υπότυπος 16 ανιχνεύθηκε στο 95,1% των δειγμάτων HPV+ καρκίνου στοματοφάρυγγα. Οι HPV+ ασθενείς σε σύγκριση με τους HPV ήταν νεότεροι (διάμεση ηλικία 57,0 και 65,0 έτη, αντίστοιχα, p=0,116), λιγότερο συχνά καπνιστές (7,7% και 35,1%, αντίστοιχα, p=0,021) και πιο συχνά είχαν όγκο στις αμυγδαλές ( 68,3% και 32,1%, αντίστοιχα, p=0,003).

Συμπερασματικά, αυτή η ενδιάμεση ανάλυση της μελέτης ORPHEAS έδειξε υψηλή επίπτωση HPV+ καρκίνων στοματοφάρυγγα στην Ελλάδα (~60,0%), με τον υπότυπο HPV 16 να είναι ο πιο συχνός. Η μελέτη έγινε με την υποστήριξη της φαρμακευτικής εταιρείας Merck (MSD).

Στη μελέτη συμμετείχαν 8 ελληνικά νοσοκομεία (Β Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική του Νοσοκομείου «Αττικόν», Κλινικη ΩΡΛ του Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Αθηνών, Κλινική ΩΡΛ Νοσοκομείου ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης, Κλινική ΩΡΛ Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ιωαννίνων, η Ογκολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Κρήτης, η Βιοκλινική Θεσσαλονίκης, η Πανεπιστημιακή ΩΡΛ Κλινική της Πάτρας και η Γ Ογκολογική Κλινική του Metropolitan General Αθηνών. Η αξιολόγηση της θετικότητας για HPV έγινε στο Παθολογοανατομικό Πανεπιστημιακό Εργαστήριο του Αττικόν με Διευθυντή τον Καθηγητή Ιωάννη Παναγιωτίδη.

Η κύρια ερευνήτρια της μελέτης ήταν η Καθηγήτρια Παθολογίας Ογκολογίας ΕΚΠΑ και Διευθύντρια της Β Προπαιδευτικής Παθολογικής Κλινικής Αμάντα Ψυρρή με συνερευνητές τους Ευθύμιο Κυροδήμο (Αν. Καθηγητή ΩΡΛ Νοσοκομείο Ιπποκράτειο ΕΚΠΑ), Ιωάννη Κωνσταντινίδη (Καθηγητής ΩΡΛ Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), Γεώργιο Ψυχογιό (Καθηγητή ΩΡΛ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων), Σοφία Αγγελάκη (Καθηγήτρια Παθολογίας Ογκολογίας Πανεπιστημίου Κρήτης), Δανιηλίδης Βασίλειος (Καθηγητής ΩΡΛ Πανεπιστημίου Πατρών), Μπουκοβίνας Ιωάννης (Επιστημονικός Υπεύθυνος του Ογκολογικού Τμήματος Βιοκλινικής Θεσσαλονίκης και τέως Πρόεδρος της Εταιρείας Παθολόγων Ογκολόγων Ελλάδας, η Κυριακή Πλοιαρχοπούλου (Διευθύντρια Γ Ογκολογικής Κλινικής Metropolitan General) και οι Άρης Σπάθης (Ακαδημαϊκός Υπότροφος στο Β Παθολογοανατομικό Εργαστήριο νοσοκομείο Αττικόν) και Ιωάννης Παναγιωτίδης (Καθηγητής Παθολογικής Ανατομικής ΕΚΠΑ και Διευθυντής Β Παθολογοανατομικό Εργαστήριο νοσοκομείου Αττικόν).

Δεδομένου ότι ένας σημαντικός αριθμός περιστατικών καρκίνου στοματοφάρυγγα στην Ελλάδα μπορούν να αποφευχθούν, εφόσον σχετίζονται αιτιολογικά με τον HPV16 ο οποίος καλύπτεται από το εμβόλιο κατά του HPV, υπογραμμίζεται η σημασία του εμβολιασμού. Πριν από λίγο καιρό, η συνταγογράφηση του προτεινόμενου 9δύναμου εμβολίου έγινε πλέον εφικτή μέσω ΗΔΙΚΑ για τους επαγγελματίες υγείας, ενώ παράλληλα δόθηκε η δυνατότητα για πρώτη φορά στα αγόρια να αποκτήσουν πρόσβαση στο εμβόλιο με πλήρη αποζημίωση. Η σύσταση είναι ο εμβολιασμός να πραγματοποιείται στο «ηλικιακό παράθυρο» από 9 έως 11 ετών.

Έτσι, η Ελλάδα ανήκει πια στις 28 χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας του ΠΟΥ που αποζημιώνουν και τον εμβολιασμό των αγοριών, από τις συνολικά 47 που αποζημιώνουν τον εμβολιασμό για τον HPV.

Σημειωτέων, ότι η διενέργεια εμβολίου δεν αντικαθιστά το δευτερογενή προληπτικό έλεγχο για τον καρκίνο τραχήλου μήτρας και οι γυναίκες δεν πρέπει να παραλείπουν την εξέταση Τεστ Παπανικολάου/HPV τεστ. Επίσης, ο εμβολιασμός δεν καθιστά μη αναγκαία τη χρήση προφυλακτικού για την πρόληψη άλλων σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων καθώς και υποτύπων του ιού που δεν καλύπτονται από το εμβόλιο.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Νέο δια ζώσης Εργαστήριο Θεραπευτικής Φωτογραφίας για άτομα με εμπειρία καρκίνου από το Eyes of Light – Φορέας Τέχνης στην Υγεία

Οι Women in Oncology – Γυναικες στην Ογκολογια χαιρόμαστε τη συνάντησή μας με το Eyes of Light – Φορέας Τέχνης στην Υγεία και το κοινό όραμα της σύνδεσης επιστήμης και τέχνης για μια ολιστική προσέγγιση του ασθενή, για μια σύγχρονη ογκολογία που συνομιλεί με τον πολιτισμό.
Μετά την επιτυχημένη ολοκλήρωση του προηγούμενου εργαστηρίου, μοιραζόμαστε με το κοινό μας το νέο δια ζώσης δωρεάν εργαστήριο θεραπευτικής φωτογραφίας για άτομα με πρόσφατη εμπειρία καρκίνου, φιλοξενούμενο για ακόμα μια φορά στην Τεχνόπολις Δήμου Αθηναίω
(Έναρξη: 30 Μαΐου 2023 | Λήξη: 11 Ιουλίου 2023,  κάθε Τρίτη 18:00 – 20:00, 👉 Απαιτείται εγγραφή )
Έναρξη ομάδας: 30 Μαΐου 2023 | Λήξη: 11 Ιουλίου 2023
Το εργαστήριο προσφέρεται δωρεάν σε άτομα με διάγνωση καρκίνου εντός των τελευταίων 5 χρόνων, δεν απαιτεί ειδικές γνώσεις φωτογραφίας ή εξοπλισμό, πέραν της κατοχής οποιασδήποτε ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής ή κάμερας κινητού.
“Στόχος του εργαστηρίου είναι να αυξήσουμε την αυτογνωσία, την αυτοπεποίθηση και την αισιοδοξία μας, να εκτονώσουμε το στρες και τα δυσάρεστα συναισθήματα, να καλλιεργήσουμε τη φαντασία και τη δημιουργικότητα, και να συνδεθούμε με άλλους,  μέσα στο ευχάριστο περιβάλλον της ομάδας.”
Θυμίζουμε ότι η θεραπευτική φωτογραφία αποτελεί βασικό πυλώνα των δράσεων του Φορέα, που είναι ο πρώτος φορέας που εφαρμόζει αυτή τη μέθοδο στην κοινότητα.
των ανθρώπων με εμπειρία καρκίνου στην Ελλάδα. Τα εργαστήρια έχουν αναγνωριστεί διεθνώς από το Phototherapy Centre του Καναδά, και η οργάνωση έχει βραβευτεί ως “Best Therapeutic Photography Workshop Provider”, από τα Private Healthcare Awards 2021 της Global Health & Pharma στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Περισσότερες πληροφορίες στη σελίδα της εκδήλωσης.
Δείτε περισσότερα για τα εργαστήρια θεραπευτικής φωτογραφίας εδώ.
Ακούστε τους συμμετέχοντες προηγούμενων εργαστηρίων να μιλούν για την εμπειρία τους εδώ
Δείτε αποτελέσματα από προηγούμενα εργαστήρια μέσα από ανώνυμες αξιολογήσεις εδώ
Διαβάστε για τα οφέλη της θεραπευτικής φωτογραφίας εδώ
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Libre: Καρκίνος των ωοθηκών: Η σιωπηλή νόσος και η θεραπεία με τους PARP αναστολείς

Η 8η Μαΐου έχει καθιερωθεί από το 2013 ως Παγκόσμια Ημέρα για τον Καρκίνο των Ωοθηκών (World Ovarian Cancer Day), με πρωτοβουλία ιατρικών εταιρειών και οργανώσεων απ’ όλο τον κόσμο, με σκοπό την επαρκή ενημέρωση των γυναικών αλλά και την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας για τη νόσο.

Γράφει η  Ρούλα Σκουρογιάννη

Ο καρκίνος των ωοθηκών αποτελεί το δεύτερο πιο συχνό γυναικολογικό καρκίνο στις αναπτυγμένες χώρες. Η μέση ηλικία εμφάνισης της νόσου είναι τα 63 έτη, ενώ η πιθανότητα να προσβληθεί μια γυναίκα στη διάρκεια της ζωής της είναι 1.6%, με εξαίρεση τις γυναίκες που έχουν την αντίστοιχη γενετική προδιάθεση.

Παρόλο που είναι λιγότερο συχνός από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας ή τον καρκίνο του ενδομητρίου, είναι ο πιο θανατηφόρος, χωρίς να υπάρχει γι’ αυτόν αξιόπιστο τεστ προσυμπτωματικού ελέγχου.

Πολλές φορές τα συμπτώματα συγχέονται με άλλες, λιγότερο σοβαρές ασθένειες (όπως το ευερέθιστο έντερο) και οι περισσότερες γυναίκες αναζητούν βοήθεια αφού ο καρκίνος έχει ήδη εξαπλωθεί, γεγονός που καθιστά δυσκολότερη τη θεραπεία.

Μέχρι πρόσφατα, τα δεδομένα για τον προχωρημένο καρκίνο των ωοθηκών ήταν ότι αποτελούσε ένα δυσίατο νόσημα, που χαρακτηριζόταν από υψηλό ποσοστό υποτροπών μετά την αρχική θεραπευτική αντιμετώπιση.

PARP αναστολείς: Μία ιδιαίτερα αποτελεσματική θεραπευτική δυνατότητα για τον προχωρημένο καρκίνο των ωοθηκών

Με αφορμή την, Παγκόσμια Ημέρα για τον Καρκίνο των Ωοθηκών, το libre μίλησε με την Ογκολόγο – Παθολόγο, Ελένη Γαλάνη, μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής «Γυναίκες στην Ογκολογία» (W4O Hellas), για τις εξελίξεις στη θεραπευτική αντιμετώπιση της πάθησης, με τη συνδρομή των PARP αναστολέων, που αποτελούν μια καινούργια και ιδιαίτερα αποτελεσματική θεραπευτική δυνατότητα για όλες τις ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο ωοθηκών.

«Ως προς την έγκαιρη διάγνωση, δεν υπάρχει κάποιο ικανοποιητικό screening test ή κάποιος προσυμπτωματικός έλεγχος, που να μας δίνει τη δυνατότητα να διαγνώσουμε πιο νωρίς τον καρκίνο των ωοθηκών. Έτσι, δυστυχώς, ως προς την πρόγνωση, παραμένουμε στάσιμοι, με τη νόσο να εξακολουθεί να αποτελεί έναν ‘σιωπηλό φονιά’, όπως λέμε συνήθως, που γίνεται αντιληπτή σε προχωρημένο στάδιο με την εκδήλωση των συμπτωμάτων, τα οποία είναι κοιλιακή διάταση, δυσφορία, δυσκοιλιότητα, κοιλιακό άλγος. Να τονίσουμε, πάντως, ότι πρέπει η γυναίκα να είναι συνεπής με τον ετήσιο γυναικολογικό της έλεγχο.

Ως προς την θεραπευτική αντιμετώπιση, όμως, η μεγάλη διαφορά που έχουμε τα τελευταία χρόνια αφορά στην εισαγωγή στη θεραπεία του προχωρημένου καρκίνου των ωοθηκών των PARP inhibitors, οι οποίοι πραγματικά έχουν σημαντικό όφελος στην επιβίωση των ασθενών σε προχωρημένο στάδιο της νόσου. Αυτή η εξέλιξη έχει προκύψει μέσα από την μοριακή ανάλυση του καρκίνου των ωοθηκών.

Όταν μία γυναίκα διαγνωστεί με καρκίνο των ωοθηκών, πρέπει να κάνει -όπως ορίζουν και οι παγκόσμιες οδηγίες- μοριακό έλεγχο να δει αν υπάρχει κάποια παθολογική μετάλλαξη στα γονίδια BRCA1 και BRCA 2, τα οποία ως γνωστόν σχετίζονται και με τον καρκίνο του μαστού. Μία ασθενής με καρκίνο των ωοθηκών έχει 20% πιθανότητα να έχει μία τέτοια μετάλλαξη. Αυτό σχετίζεται και με το πώς παρακολουθούμε την οικογένεια αλλά και με τη θεραπεία της ίδιας.

Τα αποτέλεσμα πολλών σχετικών μελετών δίνουν ελπίδες ότι η χρήση των PARP αναστολέων μπορεί να αυξήσει σημαντικά τη συνολική επιβίωση σε όλες τις ομάδες ασθενών με προχωρημένο καρκίνο των ωοθηκών, όχι μόνο στις ασθενείς που φέρουν μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1/2. Επομένως, οι PARP αναστολείς αποτελούν μια καινούργια και ιδιαίτερα αποτελεσματική θεραπευτική δυνατότητα για όλους τους ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο ωοθηκών».

Πηγή: Libre

 

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Παγκόσμια Ημέρα κατά του καρκίνου των ωοθηκών

Η 8η Μάη καθιερώθηκε το 2013 ως η Παγκόσμια Ημέρα του καρκίνου των ωοθηκών, μια ημέρα αφιερωμένη στην ευαισθητοποίηση για τον καρκίνο των ωοθηκών. Μια ημέρα όπου άνθρωποι και οργανισμοί από όλο τον κόσμο ενώνονται σε αλληλεγγύη για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τον καρκίνο των ωοθηκών και την υποστήριξη για καλύτερη περίθαλψη και θεραπεία για τις χιλιάδες γυναίκες που επηρεάζονται από την ασθένεια κάθε χρόνο.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο καρκίνος των ωοθηκών είναι ο έβδομος συχνότερος καρκίνος. Αν και δεν είναι ο πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες, ωστόσο, είναι ένας επιθετικός καρκίνος με τη μεγαλύτερη θνησιμότητα στους γυναικολογικούς καρκίνους, καθώς η πρόκληση είναι ότι δεν υπάρχει εξειδικευμένο τεστ προσυμπτωματικού ελέγχου.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Globocan για το 2020, έως το 2040, ο αριθμός των γυναικών σε όλο τον κόσμο που θα διαγνωστούν με καρκίνο των ωοθηκών θα αυξηθεί σχεδόν κατά 42%, φτάνοντας τις 445.721. Η πρόβλεψη είναι ότι ο αριθμός των γυναικών που πεθαίνουν από καρκίνο των ωοθηκών κάθε χρόνο θα αυξηθεί σε 313.617, δηλαδή μια αύξηση πάνω από 50% σε σχέση με το 2020.

Για αυτό και η σημερινή ημέρα έχει ιδιαίτερη σημασία για την ευαισθητοποίηση όλων μας για τον καρκίνο των ωοθηκών. Η υπενθύμιση της σημασίας της πρόληψης εν γένει με έναν υγιεινό τρόπο ζωής, οι ετήσιες εξετάσεις, αλλά και η γνώση για τα συμπτώματα της νόσου είναι τα όπλα μας στην πρόληψη και στην έγκαιρη διάγνωση της νόσου.

Είναι κρίσιμο να τονιστεί ότι το τεστ Παπ δεν ανιχνεύει τον καρκίνο των ωοθηκών, ωστόσο, το γυναικολογικό υπερηχογράφημα δύναται να ανιχνεύσει βλάβες στις ωοθήκες και να οδηγήσει σε περαιτέρω έλεγχο. Ο ετήσιος γυναικολογικός έλεγχος, επομένως, είναι κρίσιμος για να μας καθοδηγήσει o γιατρός μας στις απαραίτητες εξετάσεις. Καθώς δεν υπάρχει εξειδικευμένο τεστ προσυμπτωματικού ελέγχου για την ανίχνευση του καρκίνου των ωοθηκών, είναι εξαιρετικά σημαντικό να μην αμελούμε τον προληπτικό γυναικολογικό έλεγχο και να παρατηρούμε το σώμα μας μιλώντας για τυχόν αλλαγές με τον γιατρό μας.

Ο καρκίνος των ωοθηκών είναι δύσκολο να ανιχνευθεί στα πρώτα στάδιά του, για αυτό και συχνά εντοπίζεται σε προχωρημένο στάδιο. Ωστόσο, ο γυναικολογικός προσυμπτωματικός έλεγχος, αλλά και η γνώση και ενημέρωσή μας για τα συμπτώματα και τους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την ασθένεια είναι κρίσιμα. Η έγκαιρη διάγνωση είναι κλειδί για την θεραπευτική πορεία και την ποιότητα ζωής της ασθενούς και για αυτό είναι βασικό να είμαστε ενήμερες για τα συμπτώματα.

Μερικά συνήθη συμπτώματα του καρκίνου των ωοθηκών περιλαμβάνουν:

• κοιλιακό άλγος,
• επίμονο φούσκωμα,
• αίσθημα βάρους χαμηλά στην κοιλιά,
• απώλεια όρεξης,
• αίσθηση κορεσμού γρήγορα, και
• ουρολογικά συμπτώματα, όπως αίσθημα επείγουσας ανάγκης ή συχνότητα στην ούρηση, ναυτία, δυσκοιλιότητα.

Οι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο των ωοθηκών περιλαμβάνουν:

• την ηλικία,
• το ιστορικό αναπαραγωγής,
• το οικογενειακό ιστορικό, και
• ορισμένες κληρονομικές γενετικές ανωμαλίες (μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1 ή BRCA2 αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου των ωοθηκών)

Καθώς τα συμπτώματα συχνά συγχέονται με άλλες λιγότερο σοβαρές ασθένειες, είναι βασικό οι γυναίκες να μην τα αγνοούμε και να μην παραλείπουμε τον ετήσιο γυναικολογικό έλεγχο και την ενημέρωση του γιατρού μας για το ιστορικό μας και για τυχόν αλλαγές.

Η σύγχρονη ογκολογία προσφέρει λύσεις σε κάθε στάδιο της νόσου, χειρουργική αντιμετώπιση, χημειοθεραπεία, αλλά και γονιδιακές εξετάσεις που οδηγούν σε εξατομικευμένη θεραπεία.

Ο καρκίνος των ωοθηκών είναι μια σοβαρή νόσος που επηρεάζει πολλές γυναίκες σε όλο τον κόσμο. Σήμερα, καθώς εορτάζουμε την Παγκόσμια Ημέρα Καρκίνου των Ωοθηκών, ας αυξήσουμε την ευαισθητοποίηση για τη νόσο αυτή και ας ενθαρρύνουμε την πρόληψη και τη θεραπεία της.

Ημ/νία δημοσίευσης: 8/5/2023

Πηγές:

Globocan (Global Cancer Observartory)

World Ovarian Cancer Coalition

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας  

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ESMO W4O Virtual Roadshow. Μια νέα πρωτοβουλία της ESMO W4O Committee

Την Τετάρτη 26 Απριλίου ξεκίνησε μια σημαντική πρωτοβουλία της ESMO W4O Committee με στόχο τη σύνδεση γυναικών ογκολόγων από διαφορετικές χώρες και κουλτούρες. Σε ένα εικονικό ταξίδι στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής γυναίκες ογκολόγοι είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε για τις κοινές μας εμπειρίες και προκλήσεις που μας ενώνουν και μαρτυρούν για ακόμα μια φορά την ανάγκη της δικτύωσης των γυναικών στο πεδίο μας.

H Δρ. Pillar Garrido, Πρόεδρος της ESMO W4O Committee, παρουσίασε τους στόχους της σκληρής δουλειάς που κάνει η Επιτροπή για τη συλλογή δεδομένων και την ανάληψη δράσεων ενάντια στις έμφυλες διακρίσεις στο χώρο της ογκολογίας. Ένα από τα πιο σημαντικά εργαλεία είναι η υποστήριξη γυναικών ογκολόγων σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο μέσα από συνεργασία και ανάπτυξη του διαλόγου, όπως εκφράζει αυτή η πρωτοβουλία.

Εξάλλου, η ανάγκη συνέργειας γέννησε το 2013 το όραμα της ESMO Women 4 Oncology με στόχο την ενδυνάμωση των γυναικών ογκολόγων και την υποστήριξη τους στις προκλήσεις και στα εμπόδια που αντιμετωπίζουν κατά τη διάρκεια της καριέρας τους για ανάληψη θέσεων ηγεσίας.

Όπως τόνισε η Δρ. Ελένη Λινάρδου, συνιδρύτρια των Γυναικών στην Ογκολογία Ελλάδας και μέλος της ESMO W4O Committee που είχε και τον συντονισμό της συνάντησης, το χθεσινό ζεστό κλίμα και η συζήτηση ανέδειξαν τη σημασία τέτοιων δράσεων με στόχο το διάλογο, τη συνεργασία, τη μεταφορά τεχνογνωσίας για την αντιμετώπιση κοινών προβλημάτων και λύσεων.

Για αυτό ήταν ιδιαίτερα τιμητικό για εμάς που το πρώτο ESMO W4O Virtual Roadshow ξεκίνησε με την παρουσίαση της ελληνικής ομάδας Γυναικών στην Ογκολογία (W4O Hellas) ως το πρώτο επιτυχημένο παράδειγμα ομάδας γυναικών ογκολόγων με εμπειρία σχεδόν 10 ετών.

Η Δρ. Αθηνά Χριστοπούλου, συνιδρύτρια και μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής των W4O Hellas, παρουσίασε τις πολύπλευρες δράσεις μας με στόχο την υποστήριξη της γυναίκας ογκολόγου και της ασθενούς με καρκίνο. Προγράμματα κατάρτισης και επιστημονικού διαλόγου, fora και ημερίδες, είναι μερικές από τις δράσεις ενδυνάμωσης της γυναίκας ογκόλογου. Καμπάνιες και προγράμματα ενημέρωσης για τον με καρκίνο με γνώμονα την ισότιμη δυνατότητα ογκολογικής εξέτασης, ακόμα και με δράσεις σε ακριτικά νησιά, και δωρεάν προγράμματα γονιδιακού ελέγχου είναι μερικές από τις δράσεις ουσιαστικής αρωγής της επιστήμης. Η εξωστρέφεια, εξάλλου, είναι το σύγχρονο πρόσωπο της ογκολογίας και αυτό εκφράζουν οι Γυναίκες στην Ογκολογία επιχειρώντας σύνδεση με την κοινωνία μέσα ακόμα και από την τέχνη και τον πολιτισμό με στόχο την ορατότητα των στόχων μας και την αρωγή στο έργο μας, ασθενών, συλλόγων, επιστημόνων, σημαντικών προσώπων της δημόσιας σφαίρας.

Έχει αλλάξει κάτι από το 2014 αναρωτήθηκε η Δρ. Χριστοπούλου με εστίαση στο gender gap στη χώρα μας. Η απάντηση βρίσκεται στα προγράμματα mentorship και σε υποτροφίες σε νέες ογκολόγους που αποτελούν το μέλλον της επιστήμης. Η Δρ. Αμάντα Ψυρρή, συνιδρύτρια επίσης της ελληνικής ομάδας, έχει εκλεγεί στη σημαντική θέση της Προέδρου της Nomination Committee της ESMO. Η Δρ. Ζένια Σαριδάκη είναι Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ). Όπως σημείωσε η Δρ. Garrido η ορατότητα φέρνει σημαντικά αποτελέσματα για την ασθενή και την επαγγελματία, και παρά τα στερεότυπα η αγαστή συνεργασία μεταξύ γυναικών φέρνει αποτελέσματα και πρόοδο.

Στη συζήτηση που ακολούθησε κατέθεσαν την εμπειρία τους ομάδες W4O από άλλες χώρες ή και επαγγελματίες που αναζητούν τρόπους υποστήριξης στον τόπο τους.

Η Δρ. Assia Konsoulova από τις W4O Βουλγαρίας αναφέρθηκε στις προκλήσεις, κυρίως σε έλλειψη υλικών και ανθρωπίνων πόρων, αλλά και σε δράσεις που αλλάζουν ζωές, ιδίως μέσα από συνεργασίες. Αναφέρθηκε, επίσης, και στους “iron men”, όπως αποκάλεσε τους άνδρες που υποστηρίζουν το έργο τους.

Η Δρ. Ola Khorshid αναφέρθηκε με θέρμη στο πως η ελληνική ομάδα αποτέλεσε έμπνευση για τη δημιουργία της αιγυπτιακής ομάδας, που παρά το ότι δημιουργήθηκε μόλις το 2022, έχει να επιδείξει σημαντικότατο έργο. Δράσεις και συμπράξεις εξασφαλίζουν προγράμματα υποστήριξης της γυναίκας ογκολόγου (π.χ. leadership skill programs), αλλά και για τη γυναίκα ασθενή εγκαινιάζοντας το πρώτο screening program, όχι μόνο στην Αίγυπτο αλλά στη Μέση Ανατολή. Η Δρ. Sedky Lobna συνιδρύτρια, συμπλήρωσε, επίσης, τη σημασία της υποστήριξης από τους άνδρες ογκολόγους της χώρας στο όραμά τους.

Στη συνέχεια, το λόγο πήραν γυναίκες ογκολόγοι από χώρες που ξεκινούν τώρα τα πρώτα βήματα για τη συγκρότηση ομάδων υποστήριξης της γυναίκας επαγγελματία στο χώρο της ογκολογίας. Η Δρ. Tora Volovat από τη Ρουμανία τόνισε πόσο κοινές είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες ογκολόγοι, παρά το ότι βρισκόμαστε σε διαφορετικά σημεία του χάρτη. «Οι γυναίκες έχουμε φωνή που πρέπει να ακουστεί», όπως τόνισε.

Η Δρ. Natalija Dedic Plavetic αναφέρθηκε στο gender gap στον χώρο της ογκολογίας στην Κροατία και πώς αυτή η συνθήκη αναμένεται να οδηγήσει στη δημιουργία W4O στη χώρα, μόλις ξεπεραστούν τα γραφειοκρατικά εμπόδια, μαρτυρώντας τη βαρύτητα της υποστήριξης της ESMO W4O Committee.

Η Δρ. Yiola Marcou από την Κύπρο μίλησε για τη συνεργασία με την ελληνική ομάδα και τις προκλήσεις που ένα μικρό νησί αντιμετωπίζει στο ζήτημα της ισότιμης εκπροσώπησης της γυναίκας ογκολόγου σε θέσεις ευθύνης. Ο λόγος της Δρ. Μάρκου επιβεβαιώνει τη σημασία της νέας πρωτοβουλίας των virtual roadshows της ESMO W4O Committee, καθώς μετά τη συνάντησή μας επιβεβαιώθηκε η ανάγκη για τη χρησιμότητα μιας W4O ομάδας στο νησί.

Ζωντανή ήταν και η παρέμβαση της Δρ. Mariamidze Elene, εκπροσωπώντας τους νέους ογκολόγους από τη Γεωργία, που αποτύπωσε γλαφυρά τις δυσκολίες και στερεότυπα που αντιμετωπίζει μια νεαρή γυναίκα ογκολόγος στο πεδίο της. Ανέδειξε, όμως και την ελπίδα που δίνει η συνεργασία των νέων ογκολόγων στις περιοχές του Καυκάσου και στα σημαντικά βήματα που έχουν επιτευχθεί.

Τη θετική εικόνα της θέσης της γυναίκας ογκολόγου στο Μαρόκο παρουσίασε η Δρ. Amzerin Mounia, αλλά ακόμα και υπό αυτή τη συνθήκη ο θεσμός των W4O αποτελεί έμπνευση για περεταίρω δράσεις.

Η συζήτηση ολοκληρώθηκε με τη Δρ. Janice Tsang (Χονγκ Κονγκ), μέλος της W4O Committee και τη Δρ. Mostafa Nermean (Αίγυπτος), W4O MENA, να τονίζουν από κοινού τη σημασία της σύμπραξης και της συνεργασίας και της μεταφοράς εμπειρίας και γνώσης. Η Δρ. Jyoti Bajpai (Ινδία) συμπλήρωσε τη σημασία των πολιτισμικών διαφορών, ακόμα και στην ίδια τη χώρα, και πόσο σημαντική είναι η ασυνείδητη προκατάληψη.

Οι Γυναίκες στην Ογκολογία ευχαριστούμε θερμά για την ευκαιρία και τιμή να παρουσιάσουμε το έργο μας σε αυτό το ξεκίνημα και να εκφράσουμε ένα μεγάλο μπράβο στην ESMO W4O Committee για αυτή τη σπουδαία πρωτοβουλία και ένα ξεκίνημα διαλόγου και σύνδεσης μεταξύ συναδέλφων σε όλον τον κόσμο!

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Παγκόσμια Ημέρα Υγείας 2023

7 Απριλίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Υγείας και ευκαιρία για να θυμηθούμε τη σημασία της καλής υγείας και ευημερίας για όλους στον κόσμο.

Ο εορτασμός καθιερώθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας που φέτος συμπληρώνει 75 έτη από τη στιγμή που χώρες από όλο τον κόσμο ενώθηκαν για να προωθήσουν την υγεία στον παγκόσμιο πληθυσμό, σε μια κρίσιμη για την ανθρωπότητα ιστορική στιγμή.
75 έτη αργότερα και παρά την πρόοδο και τα βήματα που έχουν γίνει, φέτος το μήνυμα που θέλει να στείλει η παγκόσμια κοινότητα αφορά στην ισότιμη πρόσβαση στην υγεία μπροστά στις προκλήσεις του μέλλοντος. Σήμερα παραμένει εναργής η ανάγκη για ισότιμη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη και εξάλειψη των ανισοτήτων στην υγεία.

Ιδίως, μετά την πανδημία του COVID-19, έγινε πιο εμφανές από ποτέ ότι η υγεία είναι ένα θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα και είναι κρίσιμο να διασφαλίσουμε ότι όλοι έχουν πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη που χρειάζονται. Πρέπει να εργαστούμε από κοινού για να δημιουργήσουμε έναν δικαιότερο, υγιέστερο κόσμο προωθώντας την ισότιμη κάλυψη της υγείας και επενδύοντας σε υγειονομικά συστήματα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες όλων των ανθρώπων.

Σήμερα είναι, επίσης, μια ευκαιρία να αναγνωρίσουμε τις ραγδαίες εξελίξεις στον τομέα της υγείας, αλλά και το σημαντικό έργο των επαγγελματιών υγείας.

Από τη δεκαετία του 1950 και την ανάπτυξη του πρώτου εμβολίου, έως την εξάλειψη της ευλογιάς και τα επιτεύγματα σε μεταδοτικές ασθένειες όπως ο HIV/AIDS, αλλά και σε μη μεταδοτικές όπως ο καρκίνος, καταδεικνύεται η αναγκαιότητα της μάχης της παγκόσμιας κοινότητας για την παγκόσμια υγεία και τα οφέλη της στο κοινό καλό.

Με ευκαιρία τη σημερινή ημέρα ας αναγνωρίσουμε και το κοπιώδες έργο των εργαζομένων στον τομέα της υγείας και των εργαζομένων στους οποίους έχουν ανατεθεί οικουμενικές απαιτητικές εργασίες, καθώς βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, εκτίθενται σε κινδύνους για να μας διατηρήσουν υγιείς και ασφαλείς.

Σε αυτήν την Παγκόσμια Ημέρα Υγείας, ας επαναδεσμευτούμε να τους υποστηρίξουμε και να δημιουργήσουμε έναν κόσμο όπου όλοι έχουν τη δυνατότητα να ζήσουν μια υγιή ζωή.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ