Νέα & Δραστηριότητες

Γυναίκες στην Ογκολογία Δέκα Χρόνια Δυνατά Μαζί ενάντια στον καρκίνο. Μια ιδιαίτερη Τελετή Έναρξης και βράβευση της καθηγήτριας Solange Peters και της στιχουργού Λίνας Νικολακοπούλου

Οι Γυναίκες στην Ογκολογία φέτος συμπληρώνουμε δέκα χρόνια που καλλιεργούμε την κουλτούρα πρόληψης κατά του καρκίνου, αλλά και προσπαθούμε εμπράκτως για την ισότιμη πρόσβαση στα καινοτόμα εργαλεία της ογκολογίας, όπως είναι τα εκατοντάδες προγράμματα δωρεάν γονιδιακού ελέγχου που πραγματοποιούμε μέσω του Κοινωνικού Ταμείου.

Το βράδυ της 8ης Μαρτίου 2024, την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας και με αφορμή το 9ο Πανελλήνιο Forum: Γυναίκες στην Ογκολογία: Δέκα Χρόνια Δυνατά Μαζί Ενάντια στον Καρκίνο (7-9 Μαρτίου, Σαρόγλειο Μέγαρο Αθήνα), πραγματοποιήσαμε μια ιδιαίτερη Τελετή Έναρξης με θεματικές την ισότητα και την αλληλεγγύη, αλλά και έχοντας κοντά μας όλους όσοι μας στηρίζουν εδώ και δέκα χρόνια.

Στην Τελετή είχαμε την ευκαιρία να εκφράσουμε την εκτίμησή μας σε πρόσωπα της επιστήμης και του πολιτισμού που εδώ και δέκα χρόνια, σταθερά βρίσκονται στο πλευρό μας.

H κα Solange Peters, καθηγήτρια Ογκολογίας στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Λωζάνης, τ. Πρόεδρος European Society for Medical Oncology (ESMO) και ιδρύτρια της Ευρωπαϊκής Ομάδας Γυναικών στην Ογκολογία (Women 4 Oncolocy), βραβεύτηκε από τις κ.κ. Έλενα Λινάρδου και Αμάντα Ψυρρή για το σπουδαίο επιστημονικό της έργο αλλά και την πολυετή στήριξη των W4O Hellas.

Η ποιήτρια και στιχουργός κα Λίνα Νικολακοπούλου βραβεύτηκε από τις κ.κ. Ελένη Γαλάνη και Ζένια Σαριδάκη με ειλικρινή συγκίνηση για την υποστήριξη, αλλά και την έμπνευσή της. Η Λίνα Νικολακοπούλου στάθηκε στο πλευρό μας από την πρώτη στιγμή και για μια δεκαετία τώρα έμπρακτα ενώνει τη φωνή της μαζί με τη δική μας για ευαισθητοποίηση σε ό,τι αφορά την κοινή μάχη ενάντια στον καρκίνο. Μένουν οι λέξεις και οι στίχοι της να αντηχούν και να εμπνέουν ελπίδα, καθώς προχωρούμε στην κοινή μας αποστολή. Ιδιαίτερα συγκινητική στιγμή και η παρουσίαση του νέου της τραγουδιού «Una mujer/μια γυναίκα» που κυκλοφόρησε την Ημέρα της Γυναίκας.

Στην Τελετή μάς τίμησαν με την παρουσία τους ο Υπουργός Υγείας κ. Άδωνις Γεωργιάδης, ο Ομ. Καθηγητής κ. Οδυσσέας – Ιωάννης Ζώρας, Γενικός Γραμματέας Ανώτατης Εκπαίδευσης του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, και η Γενική Γραμματέας Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Δρ. Ζέφη Δημαδάμα.

Ο κ. Υπουργός στο χαιρετισμό του μίλησε για τη σημασία της εξατομικευμένης θεραπείας στη σύγχρονη ογκολογία και την ανάγκη συνεργασίας θεσμών και γιατρών για την κοινή μάχη ενάντια στον καρκίνο. Στη συνέχεια εξήρε το έργο των Γυναικών στην Ογκολογία.

Ο Γ.Γ. του Υπουργείου Παιδείας στον εγκάρδιο χαιρετισμό του, συνόψισε την ουσία της ταυτότητάς μας.

Η Γ.Γ. Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα έδωσε μια εξαιρετική ομιλία για την ισότητα, τα έμφυλα στερεότυπα και τη σημασία να υπάρχουν γυναικεία πρότυπα, αλλά και τις θεσμικές ενέργειες που γίνονται για να καλυφθεί το gender gap στη χώρα μας και πώς δεν πρέπει να φοβόμαστε να προωθούμε τις φεμινιστικές πολιτικές.



Η θεματική της αλληλεγγύης είχε δύο δυναμικές παρουσίες από την Ελλάδα και το εξωτερικό που μίλησαν για τη δύναμη της σύμπραξης για την κοινωνική προσφορά.

Η Lola Manterora, πρόεδρος του σπουδαίου ιδρύματος CRIS Cancer, αναφέρθηκε στις προκλήσεις του fundraising στο πεδίο της ογκολογίας και τόνισε τη σημασία της αλληλεγγύης και της συνένωσης των φωνών μας για την κοινωνική προσφορά. Η Αλίκη Δρακούλη, πρόεδρος του Δ.Σ. της Axion Hellas αναφέρθηκε στις πολύπλευρες δράσεις αλληλεγγύης, με επίκεντρο τις ευάλωτες ομάδες που ζουν σε απομακρυσμένες και δυσπρόσιτες περιοχές της χώρας μας.


Η Τελετή ολοκληρώθηκε με την Αθηνά Χριστοπούλου να αφιερώνει την ομιλία της σε Γυναικεία Πορτραίτα που έχουν σφραγίσει την ιστορία μέσα στο χρόνο, μια ιστορική διαδρομή


Στην Τελετή μάς τίμησαν, εκτός από τους συναδέλφους μας, προσωπικότητες της τέχνης, της πολιτικής, της νομικής, της επιχειρηματικότητας, της δημοσιογραφίας, γυναίκες, μέλη της Κοινωνικής μας Επιτροπής που μας στηρίζουν στο έργο μας, όπως οι κ.κ. Σίσσυ Παυλοπούλου, Σοφία Χηνιάδου, Τένια Μακρή, Αναστασία Πασακοπούλου.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

8η Μαρτίου μια βραδιά δράσης με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας και μια βραδιά ουσιαστικής αλληλεγγύης από τον σκηνοθέτη Σωτήρη Τσαφούλια

Όπως τόνισε η κα Γαλάνη βραβεύοντας τον σκηνοθέτη και φίλο μας για την στήριξή του στις Γυναίκες στην Ογκολογία, ο κ. Τσαφούλιας μας κάνει να ονειρευόμαστε ένα καλύτερο κόσμο, και μετουσιώνει τα λόγια του Οδυσσέα Ελύτη: ‘’Μέσα στη θλίψη της απέραντης μετριότητας, που μας πνίγει από παντού, παρηγοριέμαι ότι κάπου, κάποιοι πεισματάρηδες αγωνίζονται να εξουδετερώσουν τη φθορά’’.

Οι Γυναίκες στην Ογκολογία, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, πραγματοποιήσαμε μια βραδιά δράσης με στόχο την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση για την αναγκαιότητα της πρόληψης ενάντια στον καρκίνο. Για ακόμα μια φορά αρωγός μας η τέχνη και η αλληλεγγύη καλλιτεχνών, όπως ο κ. Σωτήρης Τσαφούλιας, καθώς το βράδυ της 8ης Μαρτίου βρεθήκαμε στη Θεατρική Αίθουσα του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης, για να μεταδώσουμε το αισιόδοξο μήνυμα ότι σχεδόν το 50% των πιο συχνών καρκίνων μπορεί να προληφθεί με καθημερινές πρακτικές και προληπτικές εξετάσεις.

Εξάλλου, ως Γυναίκες στην Ογκολογία που μάλιστα φέτος συμπληρώνουμε τα δέκα χρόνια στη μάχη ενάντια στον καρκίνο, ενάντια στο φόβο και την προκατάληψη που συνοδεύει τη νόσο, έχουμε ως πυλώνα την εξωστρέφεια. Για αυτό και αναγνωρίζουμε τη σημαντική διάσταση της τέχνης και του πολιτισμού σε αυτόν τον αγώνα, καθώς, μας επιτρέπουν να επικοινωνούμε με το κοινό, μας επιτρέπουν να χτίζουμε γέφυρες επικοινωνίας ανάμεσα στην κοινωνία και την επιστήμη.

Για αυτό η αλληλεγγύη καλλιτεχνών, όπως ο Σωτήρης Τσαφούλιας, είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς ενώνουμε τις δυνάμεις μας, επιστήμη και τέχνη για ένα κοινό σκοπό: την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση. Ο κ. Τσαφούλιας έχει σταθεί στο πλευρό του δικτύου μας από την πρώτη στιγμή, δωρίζοντας τα έσοδα της ταινίας Κοινός Παρανομαστής στο Κοινωνικό μας Ταμείο, μέσω του οποίου έχουμε πραγματοποιήσει δωρεάν πάνω από 500 γονιδιακούς ελέγχους για κληρονομικό καρκίνο μαστού.

Η νέα θεατρική του παράσταση «Η Αξία της Ζωής» αποτελεί ακόμα μια ένδειξη της αλληλεγγύης του, καθώς αφιερώνεται στις Γυναίκες στην Ογκολογία και στους σκοπούς του Δικτύου μας. Το βράδυ, λοιπόν, της 8ης Μαρτίου εμείς οι Γυναίκες στην Ογκολογία βρεθήκαμε στο θέατρο, να εκφράσουμε τις ευχαριστίες μας στον κ. Τσαφούλια, για την ουσιαστική στήριξή του, καθώς με όχημα το έργο του, μας βοηθά να αγγίξουμε και να ευαισθητοποιούμε το ευρύ κοινό, αλλά και να συνεχίσουμε την αρωγή όπου υπάρχει ανάγκη, όπως στην περίπτωση του καινοτόμου εργαλείου των γονιδιακών ελέγχων.

Το βράδυ της παράστασης η κα Ελένη Γαλάνη, συν-ιδρύτρια του δικτύου μας και μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής, βρέθηκε στη σκηνή του θέατρου να μιλήσει για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, αλλά και την ουσιαστική αλληλεγγύη που βρίσκουμε στο πρόσωπο των υποστηρικτών μας, όπως σε αυτό του σκηνοθέτη Σωτήρη Τσαφούλια, ο οποίος ανακοίνωσε ότι τα έσοδα όλων των παραστάσεων του νέου του θεατρικού «Η αξία της Ζωής» θα διατεθούν στις Γυναίκες στην Ογκολογία, μια πράξη που θα μας επιτρέψει να συνεχίσουμε να πραγματοποιούμε δωρεάν γονιδιακούς ελέγχους σε περιπτώσεις που δεν καλύπτονται από τα ασφαλιστικά τους ταμεία. Όπως τόνισε η κα Γαλάνη βραβεύοντας τον σκηνοθέτη και φίλο μας για την στήριξή του στις Γυναίκες στην Ογκολογία, ο κ. Τσαφούλιας μας κάνει να ονειρευόμαστε ένα καλύτερο κόσμο, και μετουσιώνει τα λόγια του Οδυσσέα Ελύτη: ‘’Μέσα στη θλίψη της απέραντης μετριότητας, που μας πνίγει από παντού, παρηγοριέμαι ότι κάπου, κάποιοι πεισματάρηδες αγωνίζονται να εξουδετερώσουν τη φθορά’’.

Ένα μεγάλο ευχαριστώ και στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης για την αμέριστη υποστήριξη στο δίκτυο μας και τις δράσεις μας. Το 2ο Forum Γυναίκες στην Ογκολογία πραγματοποιήθηκε στο φιλόξενο χώρο του ΙΜΚ, ενώ τώρα 10 χρόνια μετά, αγκαλιάζουν τη δράση μας, εκφράζοντας για ακόμα μια φορά την αλληλεγγύη τους.

Όλοι μαζί ενώνουμε τις φωνές μας στη μάχη ενάντια στον καρκίνο με γνώμονα την ουσιαστική προσφορά και την αλληλεγγύη.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Μια σημαντική στιγμή για την ελληνική ογκολογία αλλά και για τις Γυναίκες στην Ογκολογία! Οι κ.κ. Έλενα Λινάρδου και Αμάντα Ψυρρή επικεφαλής σε σημαντικές επιτροπές στην Ευρωπαϊκή Εταιρεία Κλινικής Ογκολογίας (ESMO)

Δύο Ελληνίδες Ογκολόγοι και συν-ιδρύτριες και μέλη της Συντονιστικής Επιτροπής των W4O Hellas τίθενται επικεφαλής δύο κρίσιμων Επιτροπών του ESMO. Η κα Έλενα Λινάρδου είναι πλέον chair στην ESMO Women 4 Oncology Committee. Η Επιτροπή συστήθηκε πριν από σχεδόν δέκα χρόνια σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες ογκολόγοι, με στόχο την ενδυνάμωσή τους και την ισότιμη εκπροσώπησή τους στον χώρο της ογκολογίας.

Η καθηγήτρια κα Αμάντα Ψυρρή ανέλαβε επικεφαλής της ESMO National Societies Committee μετά από πρόταση της ESMO Executive Board. Στόχος της Επιτροπής είναι να δημιουργήσει ένα αποτελεσματικό Δίκτυο Εθνικών Εταιρειών για την αντιμετώπιση κοινών αναγκών, μέσα από σύμπραξη και συνεργασία ευρωπαϊκού και εθνικού επιπέδου σε τομείς κλειδιά.

Η παρουσία Ελλήνων Ογκολόγων σε διεθνή κέντρα αποφάσεων αποτελεί μοναδική ευκαιρία για την προβολή και την προώθηση του εξαιρετικού επιπέδου της ελληνικής Ογκολογίας διεθνώς, αλλά και σημαντικό βήμα ενάντια στο gender gap σε θέσεις ευθύνης.

Το 2024, η ελληνική Ογκολογία συνεχίζει να εκπροσωπείται στα ευρωπαϊκά κέντρα αποφάσεων και είμαστε ιδιαίτερα περήφανες που δύο εξαίρετες επιστήμονες και συν-ιδρύτριες των W4O Hellas, η δική μας Έλενα και Αμάντα βρίσκονται στο τιμόνι δύο εξαιρετικά σημαντικών Επιτροπών.

Οι Γυναίκες στην Ογκολογία, εξάλλου, συμπληρώνουμε δέκα χρόνια όταν και συναντηθήκαμε με ένα κοινό όραμα: να χτίσουμε μια γέφυρα που να φέρνει την επιστήμη στην υπηρεσία της γυναίκας ασθενούς με καρκίνο, αλλά και να υποστηρίξουμε τη γυναίκα επαγγελματία στο χώρο της υγείας.

Εκτός από την εκπροσώπηση της ελληνικής Ογκολογίας, για εμάς είναι πάντα στόχος να αντιμετωπιστεί το έμφυλο χάσμα στο χώρο της ογκολογίας, και χαιρόμαστε ιδιαίτερα όταν μέλη μας «σπάνε» τα στερεότυπα και συμμετέχουν στα νευραλγικά κέντρα αποφάσεων του πεδίου μας.

Δυνατά Μαζί!
Θερμά συγχαρητήρια στην Έλενα Λινάρδου και στην Αμάντα Ψυρρή και κάθε επιτυχία και σε αυτό το νέο ρόλο!

 

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

H Παθολόγος – Ογκολόγος Έλενα Λινάρδου στο Marie Claire: «Με τις τεράστιες προόδους στην ογκολογική έρευνα, ο καρκίνος του πνεύμονα δεν είναι ανίκητος»

Πηγή: Marie Claire

H Παθολόγος – Ογκολόγος Έλενα Λινάρδου στο Marie Claire: «Με τις τεράστιες προόδους στην ογκολογική έρευνα, ο καρκίνος του πνεύμονα δεν είναι ανίκητος»

Τέσσερις γυναίκες, ασθενείς, γιατροί, οραματίστριες και επικεφαλής στον αγώνα κατά της νόσου, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου (04/02) μιλούν στο Marie Claire για τα νεότερα δεδομένα και όπλα της επιστήμης, τις μεγαλύτερες μάχες που πρέπει να δοθούν αλλά και τη σημασία της αλληλοϋποστήριξης.

H Παθολόγος – Ογκολόγος, Διευθύντρια Δ΄ Ογκολογικής Κλινικής & Πρότυπου Κέντρου Κλινικών Μελετών του Νοσοκομείου Metropolitan, Έλενα Λινάρδου αναλύει στο Marie Claire την αύξηση ποσοστών με γυναίκες που διαγιγνώσκονται με καρκίνο του πνεύμονα κάθε χρόνο, τα είδη του καρκίνου του πνεύμονα και τα συμπτώματα, αλλά και τη σημαντικότητα της ανοσοθεραπείας που αποτελεί τη νέα στρατηγική- ορόσημο στην αντιμετώπιση πολλών όγκων και που έχει αλλάξει το τοπίο και τις επιλογές στον αλγόριθμο αντιμετώπισης, τόσο στην προχωρημένη νόσο όσο και, πιο πρόσφατα, στα πρώιμα, χειρουργήσιμα στάδια του καρκίνου του πνεύμονα, προσφέροντας σημαντική ελπίδα για μακρόχρονη επιβίωση σε πολλούς ασθενείς.

Πόσα περιστατικά καρκίνου του πνεύμονα διαγιγνώσκονται περίπου στην Ελλάδα κάθε χρόνο; Πόσα αντιστοιχούν σε άνδρες και πόσα σε γυναίκες;
Κάθε χρόνο 2.2 εκατομμύρια άνθρωποι διαγιγνώσκονται παγκοσμίως με καρκίνο πνεύμονα, ενώ 1.8 εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από αυτή τη νόσο, που αποτελεί πια μια παγκόσμια επιδημία. O καρκίνος πνεύμονα αναδεικνύεται σε πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως και στα δύο φύλα – ευθύνεται για σχεδόν έναν στους πέντε θανάτους από καρκίνο. Στη χώρα μας ο καρκίνος του πνεύμονα στερεί τη ζωή σε περισσότερους από 7000 ανθρώπους ετησίως, σύμφωνα με το Διεθνές Παρατηρητήριο για την Έρευνα του Καρκίνου (IARC) το 2020 είχαμε 8.960 νέες περιπτώσεις καρκίνου πνεύμονα, 6.786 (18.7%) αφορούσαν άνδρες και οι 2.174 (7.7%) γυναίκες. Στις γυναίκες έχει αλλάξει σε σχέση με το παρελθόν το ποσοστό (μιλώντας και με παγκόσμια νούμερα).

Γιατί πιστεύετε ανέβηκε το ποσοστό;
Δυστυχώς οι διαγνώσεις καρκίνου πνεύμονα έχουν σταθερά ανοδική πορεία που συμπορεύεται με τα υψηλά ποσοστά καπνιστών, καθώς η Ελλάδα είναι πρώτη σε κατανάλωση τσιγάρων (37.6%) και δεύτερη σε κατανάλωση καπνού ανάμεσα στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης (2019), ενώ είναι πρώτη και στην κατανάλωση τσιγάρων σε ηλικίες <45 ετών. Μόλις το 2012 το 45% των Ελλήνων άνω των 15 ετών ήταν καπνιστές και 3 στα 4 παιδιά παθητικοί καπνιστές. Σήμερα τα νούμερα των καπνιστών μειώνονται σαφώς αλλά δυστυχώς σημαντικός αριθμός μαθητών γυμνασίου-λυκείου «ατμίζει» (1 στους 4 μαθητές) ενώ το 81% των εφήβων που καπνίζουν ξεκίνησαν με άτμισμα. Τα τελευταία 20 χρόνια η επιστημονική κοινότητα έχει αρχίσει να μελετά τις διαφορές μεταξύ των δύο φύλων όσον αφορά την υγεία και τη νόσο. Οι πρώτες μελέτες για τον καρκίνο του πνεύμονα περιελάμβαναν κυρίως άνδρες, καθώς η συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου αυτού στις γυναίκες ήταν εξαιρετικά χαμηλή. Καθώς άλλαξαν τα κοινωνικά δεδομένα και οι γυναίκες άρχισαν να καπνίζουν περισσότερο, η επιδημιολογία του καρκίνου του πνεύμονα άλλαξε. Επιπλέον ένα 20% των γυναικών με καρκίνο πνεύμονα δεν έχουν υπάρξει ποτέ καπνίστριες. Πρόσφατες μελέτες αναδεικνύουν διαφορές στους παράγοντες κινδύνου, τον ιστολογικό τύπο, την παθοφυσιολογία, την έκβαση των θεραπευτικών χειρισμών, αλλά και την πρόγνωση, συγκριτικά με τους άνδρες. Ο καρκίνος του πνεύμονα στις γυναίκες εμφανίζεται σε σχετικά μικρότερη ηλικία.

Δυστυχώς σημαντικός αριθμός μαθητών γυμνασίου-λυκείου «ατμίζει» (1 στους 4 μαθητές) ενώ το 81% των εφήβων που καπνίζουν ξεκίνησαν με άτμισμα. Τα τελευταία 20 χρόνια η επιστημονική κοινότητα έχει αρχίσει να μελετά τις διαφορές μεταξύ των δύο φύλων όσον αφορά την υγεία και τη νόσο

Οι γυναίκες έχουν 1:16 κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου πνεύμονα στη ζωή τους, ανεξαρτήτως καπνίσματος. Γυναίκες παντρεμένες με άνδρες καπνιστές, έχουν έως και 30% αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου πνεύμονα. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν οτι οι γυναίκες είναι περισσότερο επιρρεπείς στα καρκινογόνα του τσιγάρου και φαίνεται οτι αναπτύσσουν καρκίνο πνεύμονα μετά από λιγότερα χρόνια έκθεση σε κάπνισμα απ’ ότι οι άνδρες. Οι γυναίκες επίσης φαίνεται οτι δυσκολεύονται περισσότερο από τους άνδρες να διακόψουν το κάπνισμα. Ο καρκίνος του πνεύμονα θεωρείται από πολλούς μια πάθηση που πλήττει κυρίως τους άνδρες. Η πραγματικότητα όμως είναι διαφορετική. Αναφορές από τις ΗΠΑ δείχνουν ότι o καρκίνος του πνεύμονα έχει μειωθεί σημαντικά στους άνδρες τα τελευταία 40 χρόνια (-36%), ενώ αντίθετα έχει αυξηθεί κατά 84% στις γυναίκες! Σήμερα υπολογίζεται ότι στις ΗΠΑ το 49% των νέων διαγνώσεων αφορούν γυναίκες. Δυστυχώς σήμερα ο καρκίνος του πνεύμονα τείνει να είναι η κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο και στις γυναίκες, προκαλώντας περισσότερους θανάτους απ’ ότι όλοι οι γυναικολογικοί καρκίνοι μαζί- ο καρκίνος του μαστού, του ενδομητρίου, του τραχήλου της μήτρας και ο καρκίνος των ωοθηκών μαζί. Είναι εντυπωσιακό ότι σχεδόν μία στις δύο από τις γυναίκες με καρκίνο πνεύμονα δεν έχουν υπάρξει ποτέ καπνίστριες. Πρόσφατες μελέτες αναδεικνύουν διαφορές στους παράγοντες κινδύνου, τον ιστολογικό τύπο, την παθοφυσιολογία, την έκβαση των θεραπευτικών χειρισμών, αλλά και την πρόγνωση, συγκριτικά με τους άνδρες.

Αναφορές από τις ΗΠΑ δείχνουν ότι o καρκίνος του πνεύμονα έχει μειωθεί σημαντικά στους άνδρες τα τελευταία 40 χρόνια (-36%), ενώ αντίθετα έχει αυξηθεί κατά 84% στις γυναίκες!

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες αιτίες και τι πρέπει να προσέχουμε; Ποιες εξετάσεις πρέπει να κάνουμε και κάθε πότε;
Ο καρκίνος του πνεύμονα κατά κανόνα διαγιγνώσκεται σε προχωρημένα στάδια (>70% των διαγνώσεων), με συμπτώματα όπως βήχας και δύσπνοια, αλλά και κόπωση ή θωρακικό άλγος, συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν αργά ή που μπορεί να υποτιμηθούν σε έναν βαρύ καπνιστή. Το κάπνισμα είναι ένας αποδεδειγμένος πια αιτιολογικός παράγοντας για την εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα, όμως μπορεί να νοσήσουν και μη καπνιστές. Αυτό κάνει την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση της νόσου περισσότερο από αναγκαία για όλους, αλλά κυρίως για τους καπνιστές. Άλλοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν την έκθεση σε παθητικό κάπνισμα, το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου πνεύμονα, την προηγούμενη ακτινοθεραπεία στο θωρακικό τοίχωμα, και την έκθεση σε αμίαντο ή την επαγγελματική έκθεση σε χρώμιο, νικέλιο, αιθάλη, πίσσα ή ραδόνιο. Όταν το κάπνισμα συνδυάζεται και με άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες, ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου πνεύμονα αυξάνει σημαντικά.

Τα τελευταία χρόνια το μοναδικό, αποδεδειγμένο εργαλείο για πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα είναι η χρήση της αξονικής τομογραφίας θώρακα με χαμηλή δόση ακτινοβολίας και χωρίς σκιαγραφικό (low-dose CT, LDCT), με περίπου το 1/3 της ακτινοβολίας μιας κλασικής αξονικής θώρακα. Ο προσυμπτωματικός έλεγχος με την Αξονική Τομογραφία Χαμηλής Δόσης Ακτινοβολίας δεν αφορά όλο τον πληθυσμό. Η μέθοδος αυτή έχει εφαρμογή μόνο σε ομάδες υψηλού κινδύνου- έχει αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμη ως διαγνωστικό μέσο εφόσον πραγματοποιείται ανά έτος σε άτομα υψηλού κινδύνου: ενήλικες άντρες και γυναίκες 50-80 ετών, βαρείς καπνιστές, που καπνίζουν τώρα ή διέκοψαν μέσα στα τελευταία 15 χρόνια, και με ένα ιστορικό καπνίσματος τουλάχιστον 30 πακέτα-έτη (pack-years). Ο δείκτης pack-years υπολογίζεται με τον μέσο αριθμό των πακέτων τσιγάρων που καπνίζει καθημερινά ένας καπνιστής πολλαπλασιαζόμενο επί τον αριθμό των ετών που καπνίζει (π.χ. ένα πακέτο τσιγάρα την ημέρα για 30 έτη ή 2 πακέτα για 15 έτη= 30 “πακέτα-έτη”).

Σε προληπτικό έλεγχο μπορεί να υποβληθούν ανεξάρτητα από το ιστορικό καπνίσματος και άτομα με βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό καρκίνου πνεύμονα. Το screening με Αξονική Τομογραφία Χαμηλής Δόσης Ακτινοβολίας είναι πλέον εγκεκριμένο για ομάδες υψηλού κινδύνου στις ΗΠΑ και ήδη και σε άλλες χώρες ανά τον κόσμο καθώς και σε χώρες της Ευρώπης. Στη χώρα μας παρά τα πολύ υψηλά ποσοστά καπνιστών σε νεαρές ηλικίες, η συζήτηση για τον προσυμπτωματικό έλεγχο έχει μόλις πρόσφατα ξεκινήσει. Στα ολοκληρωμένα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου εφαρμόζεται ανάκληση ανά έτος για screening στα άτομα με αρνητικά ευρήματα και εφόσον εξακολουθούν να είναι ενεργοί καπνιστές παρακολούθηση σε Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος. Το σημαντικό είναι σε περίπτωση παθολογικού ευρήματος στην αξονική τομογραφία, να ακολουθεί πλήρης διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών στο συντομότερο δυνατόν διάστημα και σύμφωνα με τους παγκόσμια εφαρμοζόμενους διαγνωστικούς και θεραπευτικούς αλγορίθμους.

Υπάρχουν διαφορετικά είδη καρκίνου του πνεύμονα;
Δύο είναι οι κύριοι τύποι του καρκίνου του πνεύμονα, ο μη μικροκυτταρικός (MMKΠ) και ο μικροκυτταρικός (ΜΚΠ). Η σταδιοποίηση βασίζεται στην εντόπιση του καρκίνου, δηλαδή εάν είναι εντοπισμένος στον πνεύμονα ή εάν έχει εξαπλωθεί σε λεμφαδένες ή και σε άλλα όργανα. Ο Μη μικροκυτταρικός καρκίνος πνεύμονα (ΜΜΚΠ) αποτελεί το 85% των καρκίνων του πνεύμονα και περιλαμβάνει το αδενοκαρκίνωμα, το πλακώδες καρκίνωμα και αλλους πιο σπάνιους υπότυπους.

Τα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα στις γυναίκες είναι παρόμοια με αυτά των ανδρών. Όμως αναπτύσσουν διαφορετικούς τύπους κι έτσι μπορεί να έχουν διαφορετική συμπτωματολογία. Στους άνδρες είναι συχνότεροι όγκοι που επηρεάζουν τους κύριους βρόγχους, με αποτέλεσμα συμπτώματα όπως βήχας και δύσπνοια. Αντίθετα στις γυναίκες όγκοι αναπτύσσονται συχνότερα σε άλλα μέρη των πνευμόνων, με αποτέλεσμα συμπτώματα όπως κόπωση ή θωρακικό άλγος να είναι πιο συνήθη στις γυναίκες. Το αδενοκαρκίνωμα είναι συχνότερος τύπος στις γυναίκες, ενώ στους άνδρες είναι ο πλακώδης τύπος που αφορά συνήθως καπνιστές και προκαλεί πιο θορυβώδη συμπτώματα, οπότε μπορεί να διαγνωσθεί σχετικά νωρίτερα. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι ορμόνες ή γονίδια μπορεί να είναι υπεύθυνα για τις διαφορές στον καρκίνο του πνεύμονα ανάμεσα στα δύο φύλα. Έχουν αναφερθεί διαφορές στην επίδραση ογκογονιδίων, στη δράση των οιστρογόνων στην αύξηση των καρκινικών κυττάρων, ισχυρότερη επίδραση των καρκινογόνων του τσιγάρου στις γυναίκες, διαφορές στη συχνότητα εμφάνισης συγκεκριμένων μεταλλάξεων. Γενικά ξέρουμε σήμερα ότι οι γυναίκες αναπτύσσουν συχνότερα καρκίνους πνεύμονα που δεν σχετίζονται με το κάπνισμα. Περισσότερη έρευνα είναι απαραίτητη για να κατανοήσουμε πώς τα γονίδια και οι ορμόνες επηρεάζουν την εμφάνιση και πιθανόν και την έκβαση του καρκίνου του πνεύμονα στις γυναίκες.

Πόσο έχει προχωρήσει η επιστήμη; Αντιμετωπίζονται; Υπάρχουν καινοτόμες θεραπείες και φάρμακα για τον καρκίνο του πνεύμονα;
Όσον αφορά τη θεραπεία, υπάρχουν δεδομένα ότι οι γυναίκες ανταποκρίνονται καλύτερα στην κλασική χημειοθεραπεία. Τα ποσοστά επιβίωσης είναι διαφορετικά μεταξύ των δύο φύλων, με τις γυναίκες να εμφανίζουν μικρότερο κατά 15% κίνδυνο θανάτου σε σχέση με τους άνδρες και καλύτερες γενικά επιβιώσεις. Τα τελευταία χρόνια έχει προστεθεί στη θεραπευτική μας φαρέτρα η ανοσοθεραπεία, προσφέροντας ουσιαστικά οφέλη στις ανταποκρίσεις, στην ποιότητα ζωής αλλά και αυξάνοντας σημαντικά την επιβίωση ασθενών με καρκίνο πνεύμονα. Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι μπορεί να υπάρχουν διαφορές στην επίδραση της ανοσοθεραπείας ανάμεσα στα δύο φύλα, πιθανώς λόγω διαφορών στην αντιγονικότητα των όγκων μεταξύ ανδρών και γυναικών, γεγονός που υποδηλώνει την ανάγκη για περισσότερη μελέτη για το σχεδιασμό αποτελεσματικότερων θεραπευτικών προσεγγίσεων. Η εισαγωγή των στοχευουσών θεραπειών και η χρήση των βιοδεικτών επέτρεψε την εξατομίκευση της θεραπείας στον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα σημειώνοντας τεράστια πρόοδο στην θεραπεία του. Σήμερα αναγνωρίζουμε ότι ο καρκίνος πνεύμονα δεν είναι μία νόσος, δεν είναι ίδιος σε όλους τους ασθενείς, αλλά περιλαμβάνει πολλές μοριακές υποομάδες. Στον θεραπευτικό αλγόριθμο για την αντιμετώπιση του είναι απαραίτητη η γνώση όχι μόνο του ιστολογικού τύπου αλλά και του μοριακού προφίλ του όγκου με την έκφραση συγκεκριμένων προβλεπτικών βιοδεικτών.

Πρόσφατες μελέτες έδειξαν ότι μπορεί να υπάρχουν διαφορές στην επίδραση της ανοσοθεραπείας ανάμεσα στα δύο φύλα, πιθανώς λόγω διαφορών στην αντιγονικότητα των όγκων μεταξύ ανδρών και γυναικών, γεγονός που υποδηλώνει την ανάγκη για περισσότερη μελέτη για το σχεδιασμό αποτελεσματικότερων θεραπευτικών προσεγγίσεων.

Εκτός από τις στοχεύουσες θεραπείες, σήμερα η ανοσοθεραπεία αποτελεί τη νέα στρατηγική- ορόσημο στην αντιμετώπιση πολλών όγκων, η οποία τα τελευταία χρόνια εφαρμόζεται και στον καρκίνο του πνεύμονα και έχει αλλάξει το τοπίο και τις επιλογές στον αλγόριθμο αντιμετώπισης, τόσο στην προχωρημένη νόσο όσο και, πιο πρόσφατα, στα πρώιμα, χειρουργήσιμα στάδια του καρκίνου του πνεύμονα, προσφέροντας σημαντική ελπίδα για μακρόχρονη επιβίωση σε πολλούς ασθενείς. Σήμερα, με τις τεράστιες προόδους στην ογκολογική έρευνα, ο καρκίνος του πνεύμονα δεν είναι ανίκητος. Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση για την πρόληψη, για τη διακοπή του καπνίσματος αλλά και για τις νέες θεραπευτικές επιλογές καθώς και την πρώιμη πρόσβαση σε καινοτομία μέσω κλινικών μελετών, είναι πρωταρχικής σημασίας.

Σήμερα, με τις τεράστιες προόδους στην ογκολογική έρευνα, ο καρκίνος του πνεύμονα δεν είναι ανίκητος.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

4η Φεβρουαρίου 2024 Παγκόσμια Ημέρα κατά του καρκίνου – Να μειωθεί το χάσμα στη φροντίδα του καρκίνου

Η σημερινή ημέρα, 4 Φεβρουαρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου, μια ημέρα που καθιερώθηκε το 2000 με πρωτοβουλία της Ένωσης για τον Διεθνή Έλεγχο του Καρκίνου (UICC). Κάθε χρόνο η Ένωση καλεί σε παγκόσμιες καμπάνιες με στόχο να μάς θυμίσει ότι πολλά περιστατικά καρκίνου μπορούν να αποφευχθούν μέσω της αξιόπιστης ενημέρωσης και της έγκαιρης πρόληψης.

Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Κατά του Καρκίνου σηματοδοτεί το τρίτο και τελευταίο έτος της εκστρατείας “Κλείστε το χάσμα στη φροντίδα του καρκίνου”, μια εκστρατεία με στόχο την πίεση στους θεσμούς να ενεργήσουν για τη μείωση των ανισοτήτων και υπέρ της ισότιμης πρόσβασης στην ενημέρωση, την πρόληψη, τις καινοτόμες θεραπείες.

Σε αυτήν την 4η Φεβρουαρίου, ας ενώσουμε τις φωνές μας σε μια κοινή, παγκόσμια προσπάθεια να αντιμετωπίσουμε τις ανισότητες στην πρόσβαση σε ποιοτικές υπηρεσίες καρκίνου, να γεφυρώσουμε το χάσμα στην υγειονομική περίθαλψη και να εξασφαλίσουμε ότι όλοι, ανεξαρτήτως καταγωγής ή τοποθεσίας, έχουν ισότιμη πρόσβαση στα σύγχρονα εργαλεία της κλινικής ογκολογίας.

Ιδίως στην ψηφιακή εποχή και με σύμμαχο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η παγκόσμια κοινότητα της επιστήμης και της κοινωνίας ενώνουν τη φωνή τους και συνδέονται με στόχο την ευαισθητοποίηση στα θέματα που αφορούν τον καρκίνο, και την αντιμετώπιση του φόβου και της προκατάληψης, αλλά και με μια φωνή καλούμε για μείωση του χάσματος στην υγεία.

Εκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη δεν έλαβαν έγκαιρη διάγνωση ή θεραπεία εξαιτίας της έλλειψης σωστής και αξιόπιστης πληροφόρησης, αλλά και εξαιτίας της άνισης πρόσβασης σε ποιοτικές παροχές πρόληψης και αντιμετώπισης.

Το φετινό μήνυμα συνεχίζει για τρίτη χρονιά να καλεί σε δράση έναντι στις ανισότητες που εμποδίζουν τους ανθρώπους να έχουν πρόσβαση στη φροντίδα για τον καρκίνο.

Η καμπάνια για την ανισότητα ξεκίνησε το 2022 με πρώτο βήμα την αναγνώριση των παθογενειών που εμποδίζουν την ισότιμη αντιμετώπιση της νόσου. Η φετινή καμπάνια μάς καλεί να συμμετέχουμε όλοι διεκδικώντας αλλαγές και δράση για μια ισότιμη πρόσβαση, αντιμετώπιση και υποστήριξη του κάθε ασθενή με καρκίνο.


Και φέτος, λοιπόν, η παγκόσμια κοινότητα διεκδικεί ίση και ποιοτική φροντίδα σε κάθε στάδιο της νόσου για όλους. Ισότητα στην υγεία, ισότητα και στην ενημέρωση για τη νόσο, την πρόληψη, τον υγιεινό τρόπο ζωής, αλλά και στα σύγχρονα όπλα της επιστήμης (π.χ. εμβόλιο HPV, εξατομικευμένες θεραπείες, κ.λπ).

Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου δεν είναι απλώς μια υπενθύμιση στο ημερολόγιο, αλλά κάλεσμα για κοινωνική ευαισθητοποίηση, ενημέρωση και διεκδίκηση, όπως είναι το φετινό μήνυμα. Ενώνουμε τις δυνάμεις μας ενάντια στο χάσμα στη φροντίδα ασθενών με καρκίνο.

Ας καταστήσουμε την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου 2024 μια μέρα ενότητας, συμπαράστασης και ανανεωμένης δέσμευσης για το κλείσιμο του χάσματος στη φροντίδα. Μαζί, μπορούμε να κάνουμε διαχρονική επίδραση στον αγώνα κατά του καρκίνου. 🌟🎗️

#CloseTheCareGap #WorldCancerDay #UnityAgainstCancer

#WorldCancerDay
#CloseTheCareGap

#WorldCancerDay2024

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

ESMO W4O Roadshow μια σημαντική πρωτοβουλία που συνεχίζει το ταξίδι της

Τον Απρίλιο 2023 ξεκίνησε μια σημαντική πρωτοβουλία της ESMO Women for Oncology Committee με στόχο τη σύνδεση γυναικών ογκολόγων από διαφορετικές χώρες και κουλτούρες. Ήταν ιδιαίτερα τιμητικό για εμάς που το ταξίδι ξεκίνησε με την παρουσίαση της ελληνικής ομάδας Γυναικών στην Ογκολογία (W4O Hellas) ως το πρώτο επιτυχημένο παράδειγμα ομάδας γυναικών ογκολόγων.


Φέτος, είναι ιδιαίτερη χαρά και τιμή για εμάς που η δική μας Δρ. Έλενα Λινάρδου συνεχίζει το έργο της ESMO W4O Committee, αυτή τη φορά από τη θέση της Προέδρου της Επιτροπής/ ESMO W4O Committee Chair, την οποία μόλις ανέλαβε- μια ιδιαίτερα σημαντική θέση σε έναν ευρωπαϊκό θεσμό της ογκολογίας, με στόχο την ενδυνάμωση της γυναίκας επαγγελματία στον χώρο της ογκολογίας.


Την Τρίτη 17 Ιανουαρίου 2024 πραγματοποιήθηκε ακόμα ένα εικονικό ταξίδι συνενώνοντας γυναίκες ογκολόγους από τη δυτική Ευρώπη. Η Δρ. Rossana Berardi, Πρόεδρος των Γυναικών στην Ογκολογία Ιταλίας παρουσίασε την πορεία του δικτύου και τα βήματα που έχουν γίνει για την ισότιμη εκπροσώπηση στην επιστήμη και σε θέσεις ευθύνης στο πεδίο, με την ιδιαίτερη συνεισφορά της σύμπραξης των φωνών των γυναικών ογκολόγων.


Ογκολόγοι από τη Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γερμανία, την Πορτογαλία και αλλού, ένωσαν τις φωνές τους μαζί με σημαντικές γυναίκες ογκολόγους- leaders και πρότυπα στο χώρο τους, όπως η Fatima Cardoso, Cristiana Sessa, Marina Garassino, Pilar Garrido, Clarissa Matthias, Janice Tsang, και άλλες, αναδεικνύοντας ότι παρά τις διαφορετικές πολιτικές και πολιτισμικές διαφορές σε κάθε εργασιακό περιβάλλον, η εμπειρία για μια γυναίκα ογκολόγο είναι κοινή. Αντιμετωπίζει εμπόδια κοινωνικά, πολιτισμικά, εργασιακά στην εξέλιξή της στην καριέρα της, και λιγότερες ευκαιρίες για να αναλάβει θέσεις ευθύνης.


Η έμφυλη ανισότητα στον εργασιακό χώρο του πεδίου μας είναι ο λόγος που δημιουργήθηκε πριν δέκα σχεδόν χρόνια η ESMO W4O Committee, αλλά και οι εθνικές ομάδες, όπως οι Γυναίκες στην Ογκολογία στην Ελλάδα (W4O Hellas). Η ιταλική εμπειρία που παρουσίασε η Δρ. Berardi, εστίασε ακριβώς στη δύναμη της δικτύωσης και της ενωμένης δράσης που μπορεί να φέρει αποτελέσματα.


Όπως τόνισε η Δρ. Λινάρδου στις ογκολόγους που αναζητούν τρόπους σύμπραξης στη χώρα εργασίας τους, ένας κοινός σκοπός και η ανάγκη να ακουστούμε, μπορούν να φέρουν κοντά τις γυναίκες ογκολόγους με ένα διττό στόχο, να υπηρετήσουμε την επιστήμη μας, αλλά και τη γυναικεία ενδυνάμωση.


Ο δικός μας στόχος, δέκα χρόνια, πριν, ήταν η πρόληψη, όταν αυτή αγνοούνταν από τη συζήτηση. Έκτοτε, δυνατά μαζί, συνεχίζουμε τον αγώνα για την πρόληψη, την ενημέρωση και τη βέλτιστη θεραπεία. Ταυτόχρονα, κάνουμε δυνατό αυτό που κάποτε μας φαινόταν αδύνατο…. Να συμμετέχουμε σε θέσεις ευθύνης ή και να ηγούμαστε, τόσο σε διεθνές όσο και σε εθνικό επίπεδο.


Δυνατά μαζί μπορούμε να τα καταφέρουμε!!!

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Γυναίκες στην Ογκολογία: Συνέντευξη Τύπου ΚΕΦΙ για τη νέα ενότητα “Δικαίωμα Μου”

Σήμερα 11 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε Συνέντευξη Τύπου που διοργάνωσε ο Σύλλογος Καρκινοπαθών, Εθελοντών, Φίλων, Ιατρών «Κ.Ε.Φ.Ι.» Αθηνών με θέμα «Τα δικαιώματα των ασθενών με καρκίνο».
 
Εμείς ως Γυναίκες στην Ογκολογία βρισκόμαστε στο πλευρό τέτοιων σημαντικών πρωτοβουλιών και φορέων που θέτουν ως στόχο την εξυπηρέτηση και υποστήριξη των ασθενών με καρκίνο και την έγκαιρη ενημέρωσή τους σχετικά με τα δικαιώματά τους και με τρόπους για να κάνουν τη ζωή τους καλύτερη. Αυτή είναι η στόχευση του «Κ.Ε.Φ.Ι.», από το 2004 έως σήμερα, που ακούραστα στέκεται δίπλα στον ασθενή, δίπλα στον άνθρωπο με σεβασμό στην αξιοπρέπειά του. Η κα Ζωή Γραμματόγλου στον χαιρετισμό της, μίλησε για τις μακροχρόνιες και άοκνες προσπάθειες του Συλλόγου να παρακολουθεί τις μεταβαλλόμενες εξελίξεις στα δικαιώματα ασθενών και στις συνεχείς προσπάθειες να προσεγγίσουν τους ασθενείς γνωρίζοντας τους τις πηγές πληροφόρησης τους, αναμένοντας τη μέριμνα της πολιτείας στο σημαντικό αυτό κενό.
 
Η Δρ. Ελένη Γαλάνη, Παθολόγος – Ογκολόγος, Διευθύντρια Β’ Ογκολογικής Κλινικής Metropolitan Hospital και μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής των Γυναικών στην Ογκολογία παρευρέθηκε στη σημερινή Συνέντευξη Τύπου για να στηρίξει μία ακόμα σημαντική πρωτοβουλία του Κ.Ε.Φ.Ι. που αφορά στην ένταξη στην ιστοσελίδα της δράσης του Συλλόγου “ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΜΟΥ” (https://dikaiomamou.gr/) μιας επιπλέον ενότητας για τον Καρκίνο του Μαστού.
 
Η κα Γαλάνη αναφέρθηκε στην ομιλία της στις εξελίξεις εν γένει στη κλινική ογκολογία, αλλά και στην πρόοδο ειδικά στον καρκίνο του μαστού, ακόμα και σε άλλοτε δύσκολους καρκίνους μαστού όπως ο HER2 και ο τριπλά αρνητικός καρκίνος μαστού. Στάθηκε στη σημασία του προσυμπτωματικού ελέγχου, αλλά και στους γονιδιακούς ελέγχους για τον κληρονομικό καρκίνο που καλύπτονται μεν από τα ασφαλιστικά ταμεία πλέον, αλλά πολλές κατηγορίες ασθενών παραμένουν εκτός κριτηρίων αποζημίωσης. Για αυτό και εμείς ως Γυναίκες στην Ογκολογία έχουμε χρηματοδοτήσει εκατοντάδες γονιδιακούς ελέγχους δωρεάν για ασθενείς που αποκλείονται από την ηλεκτρονική συνταγογράφηση των απαραίτητων γονιδιακών ελέγχων. Παράλληλα, τόνισε τη σημασία συνεργασίας για την καλλιέργεια μιας κουλτούρας πρόληψης, αλλά και μια όψη που συχνά αγνοείται, την ανισότητα των ασθενών στη χώρα μας, όπως για λόγους που προκύπτουν λόγω της γεωγραφικής ιδιομορφίας της χώρας μας.
 
Την ανάγκη για μια αντιμετώπιση του ασθενή πέραν της αντιμετώπισης της νόσου, έθεσε και ο ευρωβουλευτής κ. Στέλιος Κυμπουροπουλος στο διαδικτυακό μήνυμα του, που μάς παρουσίασε την ευρωπαϊκή διάσταση και τη στροφή στην πολύπλευρη στήριξη και της ολιστικής προσέγγισης.
 
Ο κ. Δημήτρης Τριπερίνας, Δικηγόρος Εργατολόγος πραγματοποίησε μια πολύτιμη ενημέρωση για όλα τα διαδικαστικά που αφορούν στις συντάξεις για τους ασθενείς με καρκίνο.
 
Η κα Φωτεινή Χριστοδούλου, B.Sc, M.Sc Δημόσιας Υγείας, Κοινωνική Λειτουργός Συλλόγου ΚΕΦΙ παρουσίασε τη δράση ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΜΟΥ σε σχέση με τα νέα δεδομένα και ανάγκες των ασθενών καθώς και στη νέα ενότητα που αφορά τον καρκίνο του μαστού. Η εμπειρία της και η καταγραφή στατιστικών δεδομένων μαρτύρησαν την αναγκαιότητα για σωστή πληροφόρηση των ασθενών και το κενό που υπάρχει.
 
Τέλος οι κ.κ. Ανδριάνα και Άρης Χοντάι, αναφέρθηκαν στον τρόπο με τον οποίο βίωσαν τον καρκίνο στην οικογένεια τους, αλλά και την ουσιαστική στήριξη που έλαβαν από το ΚΕΦΙ.
 
Τη Συνέντευξη Τύπου συντόνισε εξαιρετικά η δημοσιογράφος, Νέλλη Καψή ξεκινώντας με την διαπίστωση που τονίστηκε από όλους τους ομιλητές: την έλλειψη ουσιαστικής, έγκριτης, και εύκολης πληροφόρησης για τον ασθενή από πλευράς πολιτείας, που αναδεικνύει την τεράστια σημασία τέτοιων πρωτοβουλιών, όπως αυτή του ΚΕΦΙ.
 
Θερμά συγχαρητήρια σε όλους για την ακάματη προσήλωση τους στον άνθρωπο και στις ανάγκες του!
 
Μπορείτε να παρακολουθήσετε στο σύνδεσμο με το βίντεο της Συνέντευξης Τύπου
 
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Athens Voice: Δρ. Έλενα Λινάρδου “ο καρκίνος του πνεύμονα δεν είναι ανίκητος”

Η Δρ Έλενα Λινάρδου μιλά στη Σοφία Νέτα και στην Athens Voice για τα σημαντικά βήματα της επιστήμης ενάντια στον καρκίνο του πνεύμονα και τονίζει και τη σημασία του προσυμπτωματικού ελέγχου για ομάδες υψηλού κινδύνου. ¨Ο καρκίνος του πνεύμονα δεν είναι ανίκητος”

https://www.athensvoice.gr/life/health-fitness/826285/karkinos-tou-pneumona-mia-pagosmia-epidimia/?fbclid=IwAR1eUU0aMDMphTKWohuJP_2ZcPo-ambRgSVy7qWVrDSFqxAGiWXGDQZ3bw0

Καρκίνος του Πνεύμονα: Πρόληψη – Προσυμπτωματικός Έλεγχος – Έγκαιρη Διάγνωση

Ο Νοέμβριος έχει καθιερωθεί διεθνώς ως μήνας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του πνεύμονα. Κάθε χρόνο 2,2 εκατομμύρια άνθρωποι διαγιγνώσκονται παγκοσμίως με καρκίνο πνεύμονα, ενώ 1,8 εκατομμύρια άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από τη νόσο.

Οι διαγνώσεις καρκίνου του πνεύμονα, δυστυχώς, έχουν σταθερά ανοδική πορεία που συμπορεύεται με τα υψηλά ποσοστά καπνιστών, τονίζει η κ. Έλενα Λινάρδου, MDPhD, Παθολόγος Ογκολόγος, Διδάκτωρ Imperial College London, Διευθύντρια Δ’ Ογκολογικής Κλινικής & Πρότυπου Κέντρου Κλινικών Μελετών Metropolitan Hospital. Μάλιστα, η Ελλάδα είναι πρώτη σε κατανάλωση τσιγάρων (37.6%) και δεύτερη σε κατανάλωση καπνού ανάμεσα στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης (2019), ενώ είναι πρώτη και στην κατανάλωση τσιγάρων σε ηλικίες <45 ετών. Μόλις το 2012 το 45% των Ελλήνων άνω των 15 ετών ήταν καπνιστές και 3 στα 4 παιδιά παθητικοί καπνιστές. Σήμερα τα νούμερα των καπνιστών μειώνονται σαφώς αλλά δυστυχώς σημαντικός αριθμός μαθητών γυμνασίου-λυκείου “ατμίζει” (1 στους 4 μαθητές), ενώ το 81% των εφήβων που καπνίζουν ξεκίνησαν με άτμισμα.

Πρόληψη – Προσυμπτωματικός Έλεγχος – Έγκαιρη Διάγνωση

Ο καρκίνος του πνεύμονα κατά κανόνα διαγιγνώσκεται σε προχωρημένα στάδια (>70% των διαγνώσεων), με συμπτώματα όπως βήχας και δύσπνοια, αλλά και κόπωση ή θωρακικό άλγος, συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν αργά ή που μπορεί να υποτιμηθούν σε έναν βαρύ καπνιστή. Το κάπνισμα είναι ένας αποδεδειγμένος πια αιτιολογικός παράγοντας για την εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα, όμως μπορεί να νοσήσουν και μη καπνιστές. Αυτό κάνει την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση της νόσου περισσότερο από αναγκαία για όλους, αλλά κυρίως για τους καπνιστές. Άλλοι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν την έκθεση σε παθητικό κάπνισμα, το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου πνεύμονα, την προηγούμενη ακτινοθεραπεία στο θωρακικό τοίχωμα, και την έκθεση σε αμίαντο ή την επαγγελματική έκθεση σε χρώμιο, νικέλιο, αιθάλη, πίσσα ή ραδόνιο. Όταν το κάπνισμα συνδυάζεται και με άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες, ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου πνεύμονα αυξάνει σημαντικά.

Οι στοχεύουσες θεραπείες και η ανοσοθεραπεία προσφέρουν σημαντικές ελπίδες για καλύτερη επιβίωση σε ασθενείς που μέχρι πρόσφατα είχαν περιορισμένες θεραπευτικές επιλογές

Τα τελευταία χρόνια το μοναδικό, αποδεδειγμένο εργαλείο για πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του πνεύμονα είναι η χρήση της αξονικής τομογραφίας θώρακα με χαμηλή δόση ακτινοβολίας και χωρίς σκιαγραφικό (low-dose CT, LDCT), με περίπου το 1/3 της ακτινοβολίας μιας κλασικής αξονικής θώρακα.

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος με την Αξονική Τομογραφία Χαμηλής Δόσης Ακτινοβολίας δεν αφορά όλο τον πληθυσμό. Η μέθοδος αυτή έχει εφαρμογή μόνο σε ομάδες υψηλού κινδύνου – έχει αποδειχθεί εξαιρετικά χρήσιμη ως διαγνωστικό μέσο εφόσον πραγματοποιείται ανά έτος σε άτομα υψηλού κινδύνου: ενήλικες άντρες και γυναίκες 50-80 ετών, βαριοί καπνιστές, που καπνίζουν τώρα ή διέκοψαν μέσα στα τελευταία 15 χρόνια και με ένα ιστορικό καπνίσματος τουλάχιστον 15-30 έτη.

Σε προληπτικό έλεγχο μπορεί να υποβληθούν ανεξάρτητα από το ιστορικό καπνίσματος και άτομα με βεβαρημένο οικογενειακό ιστορικό καρκίνου πνεύμονα. Το screening με Αξονική Τομογραφία Χαμηλής Δόσης Ακτινοβολίας είναι πλέον εγκεκριμένο για ομάδες υψηλού κινδύνου στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες ανά τον κόσμο, καθώς και σε χώρες της Ευρώπης. Στη χώρα μας, παρά τα πολύ υψηλά ποσοστά καπνιστών σε νεαρές ηλικίες, η συζήτηση για τον προσυμπτωματικό έλεγχο έχει μόλις πρόσφατα ξεκινήσει. Στα ολοκληρωμένα προγράμματα  προσυμπτωματικού ελέγχου εφαρμόζεται ανάκληση ανά έτος για screening στα άτομα με αρνητικά ευρήματα και εφόσον εξακολουθούν να είναι ενεργοί καπνιστές παρακολούθηση σε Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος. Το σημαντικό είναι σε περίπτωση παθολογικού ευρήματος στην αξονική τομογραφία, να ακολουθεί πλήρης διαγνωστική και θεραπευτική προσέγγιση των ασθενών στο συντομότερο δυνατόν διάστημα και σύμφωνα με τους παγκόσμια εφαρμοζόμενους διαγνωστικούς και θεραπευτικούς αλγορίθμους.

Στη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου του πνεύμονα εμπλέκεται διεπιστημονική ομάδα ειδικών, που συζητά αναλυτικά την κάθε περίπτωση σε ογκολογικό συμβούλιο και πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνει πνευμονολόγο, ακτινοδιαγνώστη, θωρακοχειρουργό, παθολογοανατόμο, μοριακό βιολόγο και παθολόγο-ογκολόγο και ακτινοθεραπευτή -ογκολόγο, ανάμεσα στις εμπλεκόμενες ειδικότητες. Η διάγνωση συνήθως ξεκινά με την αξονική τομογραφία θώρακος την οποία ακολουθούν πιο ειδικές απεικονιστικές εξετάσεις, όπως το PET-CT και η μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου, η παραπομπή στον ειδικό επεμβατικό πνευμονολόγο που μέσω βιοψίας στη βρογχοσκόπηση ή με υπερηχογραφικά καθοδηγούμενη βρογχοσκόπηση (EBUS) θα θέσει την ιστολογική διάγνωση του καρκίνου. Η ακριβής και έγκαιρη ιστολογική ταυτοποίηση του καρκίνου καθώς και οι εξειδικευμένες μοριακές εξετάσεις βιοδεικτών που πρέπει να ακολουθήσουν θα δώσουν την πλήρη ταυτότητα του όγκου, ένα βήμα απολύτως αναγκαίο για τον καθορισμό της θεραπευτικής στρατηγικής.

Αναγκαιότητα ύπαρξης ενός εθνικού προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου για την έγκαιρη διάγνωση της νόσου

Θεραπευτική Προσέγγιση

Οι θεραπευτικές επιλογές για τους ασθενείς με καρκίνο πνεύμονα είναι σήμερα πολλές, με τις στοχεύουσες θεραπείες και την ανοσοθεραπεία να αλλάζουν τα θεραπευτικά δεδομένα, να ανοίγουν νέους ορίζοντες προσφέροντας σημαντικές ελπίδες για καλύτερη επιβίωση σε ασθενείς που μέχρι πρόσφατα είχαν περιορισμένες επιλογές θεραπείας. Καινοτόμοι παράγοντες και συνδυασμοί τους έρχονται να προστεθούν στη θεραπευτική μας φαρέτρα, με νέες εγκρίσεις, κάνοντας μας αισιόδοξους ότι η μακρόχρονη επιβίωση και για τους ασθενείς με καρκίνο πνεύμονα είναι εφικτή.

Ενημέρωση – Προσβασιμότητα- Προληπτικές Διαγνωστικές Εξετάσεις

Δυστυχώς όμως, στη σημερινή ελληνική πραγματικότητα, υπάρχουν τεράστια κενά στην πληροφόρηση και στην πρόσβαση στην ενημέρωση, όπως ανέδειξε και πρόσφατη έρευνα του Global Lung Cancer Coalition για το 2023, στην οποία για πρώτη φορά συμμετείχε και η χώρα μας: τα ευρήματα της έρευνας για την Ελλάδα δείχνουν το ανησυχητικά χαμηλό επίπεδο ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τον καρκίνο του πνεύμονα, με 37,8% των ερωτηθέντων να απαντούν ότι δεν γνωρίζουν κάποιο σύμπτωμα ενδεικτικό της νόσου, ενώ το στίγμα που βιώνουν οι ασθενείς εξαιτίας του συσχετισμού της νόσου με το κάπνισμα, είναι γεγονός και στην χώρα μας. Η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων (91,3%) συμφωνεί στην αναγκαιότητα ύπαρξης ενός εθνικού προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου για την έγκαιρη διάγνωση της νόσου. Επιπλέον, υπάρχουν ακόμη σημαντικές ελλείψεις στην ισότιμη πρόσβαση σε διαγνωστικές εξετάσεις αλλά και σε καινοτόμες θεραπείες, καθώς η μη αποζημίωση αρκετών απαραίτητων βιοδεικτών επιβαρύνει με σημαντικό κόστος τον προϋπολογισμό του ογκολογικού ασθενούς και από την άλλη οδηγεί σε κοινωνικό αποκλεισμό, τους ασθενείς που, αν και μπορούν να επωφεληθούν από την εξατομικευμένη θεραπεία, δεν δύνανται να καλύψουν το κόστος της απαραίτητης εξέτασης βιοδείκτη.

Κλινικές Μελέτες

Μια άλλη σημαντική έλλειψη είναι ο αριθμός των κλινικών μελετών που διεξάγονται στη χώρα μας για τον καρκίνο του πνεύμονα, στις οποίες ακόμη δυστυχώς υστερούμε σημαντικά σε σχέση με άλλες χώρες της Ευρώπης. Τη δεκαετία του ’90 είχαμε μόλις 3 εγκρίσεις νέων φαρμάκων για τον καρκίνο πνεύμονα, όμως τα τελευταία τρία μόνο χρόνια έχουμε 16 νέες εγκεκριμένες θεραπείες και πολλές ακόμη έρχονται. Οι κλινικές μελέτες είναι η μοναδική επιστημονικά αποδεδειγμένη στρατηγική για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων. Κάθε θεραπεία που έχουμε σήμερα έχει εγκριθεί μέσω κλινικών μελετών. Η συμμετοχή σε μια κλινική μελέτη προσδίδει δωρεάν και πρώιμη πρόσβαση σε μια καινοτόμο θεραπεία με επιστημονική αξιοπιστία και ασφάλεια. Στην Ελλάδα, σήμερα, σημαντικές κλινικές μελέτες με νέα πρωτοπόρα φάρμακα για τον καρκίνο του πνεύμονα βρίσκονται σε εξέλιξη σε κέντρα αναφοράς για τη νόσο, και οι ερευνητές προσπαθούν ώστε όλο και μεγαλύτερος αριθμός κλινικών μελετών να έρχεται στη χώρα ώστε οι Έλληνες ασθενείς να έχουν πρόσβαση στην καινοτομία.

Σήμερα, με τις τεράστιες προόδους στην ογκολογική έρευνα, ο καρκίνος του πνεύμονα δεν είναι ανίκητος. Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση για την πρόληψη, για τη διακοπή του καπνίσματος, τον προσυμπτωματικό έλεγχο με αξονική τομογραφία χαμηλής δόσης ακτινοβολίας αλλά και για τις νέες καινοτόμες θεραπευτικές επιλογές καθώς και τις πρωτοπόρες κλινικές μελέτες είναι πρωταρχικής σημασίας.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

Στην ΑΡΕΝΑ της Ζωής και τον Κώστα Χαρδαβέλλα η Δρ. Ελένη Γαλάνη

Ο δημοσιογράφος κ. Κώστας Χαρδαβέλλας δίνει χώρο και χρόνο σε μια επιστήμονα, στη Δρ.Ελένη Γαλάνη, Παθολόγο-Ογκολόγο, για να μιλήσει για την αντιμετώπιση του καρκίνου σήμερα και αύριο.Οι εξελίξεις στην ογκολογία αναλύονται κατά ένα τρόπο που γεννά ελπίδα, ακόμα και για τους “δύσκολους” καρκίνους.
 
Για αυτό και η η Δρ. Γαλάνη, αναφέρεται στο στίγμα που συνοδεύει τη λέξη “καρκίνος” και στην ανάγκη στη χώρα μας να αναπτυχθεί μια κουλτούρα πρόληψης, ενάντια στα στερεότυπα και την προκατάληψη, αλλά και τον φόβο.
 
Στην εξαιρετική αυτή συνέντευξη έχουμε, όμως και την ευκαιρία να γνωρίσουμε την επιστήμονα ως άνθρωπο, την οπτική της Ογκολόγου για τη νόσο και τους ασθενείς.
 
Μια γυναίκα γιατρός, μητέρα, σύζυγος, αναφέρεται στους ρόλους και στη ταυτότητα της σύγχρονης γυναίκας και στην ανάγκη για αυτοφροντίδα που συχνά η καθημερινότητα μάς οδηγεί να το παραμελούμε.
 
Ο κ. Χαρδαβέλλας, μάλιστα, μέσα από την προσωπική του εμπειρία, κατανοεί και εμβαθύνει στη σχέση γιατρού και ασθενή, αναφέρεται και στο τραύμα του που οφείλεται στο φόβο και μιλάει για την ανάγκη να τον καταπολεμήσουμε.
 
Φυσικά η Δρ. Γαλάνη ως ιδρυτικό μέλος και μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής.αναφέρεται και στη δεκαετή σχεδόν διαδρομή των Women in Oncology – Γυναικες στην Ογκολογια Τονίζει τη σπουδαιότητα των δωρεάν γονιδιακών ελέγχων και τα πάνω από 400 τεστ που έχουμε πραγματοποιήσει στα δέκα σχεδόν χρόνια λειτουργίας. Και φυσικά και για την ανάγκη υποστήριξης της επαγγελματία στο χώρο της υγείας που είναι ο δεύτερος στόχος του Δικτύου μας.
 
Μια συνέντευξη που αξίζει να την παρακολουθήσετε!
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

17 Νοεμβρίου 2023: Ημέρα δράσης για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας

Το 2018, ο Γενικός Διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), Δρ. Tedros Adhanom Ghebreyesus, τόνισε ότι ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας δυνητικά μπορεί να εξαλειφθεί εφόσον τα κράτη υιοθετήσουν μια στρατηγική προς αυτήν την κατεύθυνση.

Το 2020, τα κράτη μέλη του Π.Ο.Υ. που ανταποκρίθηκαν στην έκκληση, πήραν μια ιστορική απόφαση μέσω της ψηφοφορίας της Παγκόσμιας Συνέλευσης Υγείας που ενέκρινε την Παγκόσμια στρατηγική για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας ως πρόβλημα δημόσιας υγείας.

Φέτος είναι ο τρίτος χρόνος μετά την ιστορική ημέρα της 17ης Νοεμβρίου 2020, ημέρα που ο Π.Ο.Υ. εγκαινίασε τη Στρατηγική και έθεσε ως στόχο οι χώρες να καταφέρουν να έχουν επίπτωση της νόσου μικρότερη από 4 περιστατικά ανά 100.000 γυναίκες ανά έτος.

Η Παγκόσμια Στρατηγική για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας έχει 3 πυλώνες:

Ο στόχος 90-70-90 έως το 2030

Η στρατηγική απαιτεί από τις χώρες που έχουν θέσει ως στόχο την εξάλειψη του καρκίνου της μήτρας τον στόχο 90/70/90 έως το 2030. Αυτό αναλύεται ως εξής:

Η σημερινή ημέρα είναι ευκαιρία για απολογισμό, αλλά και ευαισθητοποίησης. 

Αν η Στρατηγική 90/70/90 εφαρμοστεί από τα κράτη μέλη του Π.Ο.Υ. δυνητικά ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας μπορεί να εξαλειφθεί ως παγκόσμιο πρόβλημα δημόσιας υγείας στις επόμενες δεκαετίες σε ανεπτυγμένες χώρες.

Το ευρωπαϊκό σχέδιο EU Beating Cancer Plan

Το 2021 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τη Στρατηγική κατά του καρκίνου EU Beating Cancer Plan που αποδέχεται την αναγκαιότητα της Στρατηγικής 90/70/90 του Π.Ο.Υ. και προωθεί σχέδιο δράσης έως το 2030 ως εξής:

• HPV-εμβολιασμό τουλάχιστον του 90% του πληθυσμού-στόχου της ΕΕ για τα κορίτσια και σημαντική αύξηση του εμβολιασμού των αγοριών,

• Εφαρμογή Εθνικών Προγραμμάτων Προσυμπτωματικού Ελέγχου με νέες κατευθυντήριες οδηγίες για καρκίνο τραχήλου μήτρας (HPV testing από ηλικία 30 ετών και κάθε 5-10 έτη), με στόχο την κάλυψη του 90% του επιλέξιμου πληθυσμού,

• Εξασφάλιση ογκολογικών κέντρων για σωστή θεραπεία του 90% των ασθενών με καρκίνο.

Η Ελλάδα

Στην Ελλάδα έχουμε την ευκαιρία να καλύψουμε τον πληθυσμό στόχο εμβολιαστικά και μάλιστα με κάλυψη από τα ασφαλιστικά ταμεία και για τα κορίτσια και για τα αγόρια, αλλά μέχρι στιγμής παρατηρείται χαμηλή εμβολιαστική κάλυψη.

Εμείς, ως Γυναίκες στην Ογκολογία, συμμετέχουμε και ενισχύουμε την ανάγκη ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης  για την ανάγκη του HPV- εμβολιασμού.

Οι Γυναίκες στην Ογκολογία, είναι ένας από τους 131 φορείς που υποστηρίζουν την έκκληση προς την πολιτεία για ανάληψη πρωτοβουλίας για την επίτευξη των στόχων της Παγκόσμιας Στρατηγικής του Π.Ο.Υ., αλλά και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με ορίζοντα το 2030 και στόχο την εξάλειψη του καρκίνου της μήτρας και στη χώρα μας, όπως τονίστηκε στην 11η Σύνοδο της Ελληνικής HPV Εταιρείας 

Στεκόμαστε πάντα αλληλέγγυες σε εγχειρήματα που προωθούν τον επιστημονικό διάλογο και τις θεσμικές παρεμβάσεις για την προαγωγή της υγείας. Θεωρούμε κομβικής σημασίας τη σωστή ενημέρωση σε γονείς παιδιά και νέους, αλλά και τη συνεχή στόχευση της ουσιαστικής αρωγής της επιστήμης στο δημόσιο διάλογο για την υγεία.

Για αυτό, εξάλλου, διοργανώνουμε ενημερωτικές δράσεις σε γονείς, όπως η ενημερωτική δράση που πραγματοποιήσαμε τον Μάρτιο 2023 στη Σχολή Χιλλ για το εμβόλιο HPV από κοινού με την Εταιρεία Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας

Υπογράφουμε την παγκόσμια διακήρυξη για την εξάλειψη του καρκίνου τραχήλου της μήτρας εδώ: https://www.cervicalcancerdeclaration.org/

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ