Έλενα Λινάρδου

Πηγή: ESMODailyReporter

Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι η αύξηση της ποικιλομορφίας φύλου στους χώρους εργασίας συνδέεται με βελτιωμένη παραγωγικότητα και καινοτομία και, στον ιατρικό τομέα, αυτό μεταφράζεται σε καλύτερα αποτελέσματα για τους ασθενείς (Lancet. 2019 Feb 9;393(10171):560-569). Το 2023, η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Κλινικής Ογκολογίας (ESMO) πέτυχε ισότητα φύλου στα μέλη της: μέσα σε είκοσι χρόνια, το ποσοστό των γυναικών μελών σχεδόν διπλασιάστηκε, φτάνοντας το 51% πέρυσι, ενώ περισσότερα από τα μισά μέλη εκπροσωπούνται από γυναίκες κάτω των 40 ετών (δεδομένα από τη βάση δεδομένων μελών της ESMO).

Αυτοί οι αριθμοί εκφράζουν την εποχή, καθώς ένα μεγάλο ποσοστό του εργατικού δυναμικού στην ογκολογία αποτελείται από γυναίκες, και πολλές νέες εισέρχονται στον χώρο. Ωστόσο, το ερώτημα παραμένει: αντανακλάται αυτή η αυξανόμενη συμμετοχή και σε περισσότερες γυναίκες επαγγελματίες της ογκολογίας σε ηγετικές θέσεις;

Από το 2015, η Επιτροπή Women for Oncology (W4O) της ESMO διεξάγει διεθνείς μελέτες σχετικά με τη συμμετοχή των γυναικών σε papers, αλλά και κατά πόσο εκπροσωπούνται σε ηγετικές θέσεις. Παρά την πρόοδο που έχει αναφερθεί με την πάροδο των χρόνων, οι παρατηρούμενες τάσεις αντικατοπτρίζουν μια δύσκολη πραγματικότητα: στην ογκολογία, η «γυάλινη οροφή» δεν έχει ακόμα σπάσει.

Τα τελευταία δεδομένα από τις μελέτες της Επιτροπής W4O για την ισότητα των φύλων θα παρουσιαστούν στο Συνέδριο της ESMO 2024 (Βαρκελώνη, 13-17 Σεπτεμβρίου), και η δρ. Έλενα Λιναρδού, Πρόεδρος της Επιτροπής W4O της ESMO – αλλά και συν-ιδρύτρια του ελληνικού δικτύου «Γυναίκες στην Ογκολογία – W4O Hellas», δίνει μια πρώτη εικόνα των ευρημάτων.

Νέα στοιχεία για τη συμμετοχή των γυναικών ογκολόγων σε papers και σε θέσεις ευθύνης. από τις μελέτες της Επιτροπής Women for Oncology (W4O) της ESMO

Σε αυτές τις μελέτες, αξιολογήσαμε αν και πώς έχει αλλάξει η εκπροσώπηση των γυναικών, ως πρώτες και τελευταίες συγγραφείς σε σημαντικά ογκολογικά άρθρα, ως προσκεκλημένες ομιλήτριες σε συνέδρια και εκλογή σε διοικητικά συμβούλια επαγγελματικών ογκολογικών εταιρειών, κατά την περίοδο 2017-2022 και σε σύγκριση με τα προηγουμένως δημοσιευμένα αποτελέσματα από το 2016-2019 (ESMO Open. 2021 Dec;6(6):100281). Με μια προσέγγιση διαχρονικής ανάλυσης δεδομένων, οι μελέτες της Επιτροπής των W4O της ESMO καταγράφουν εάν υπήρξε πρόοδος προς την κατεύθυνση της ισότητας των φύλων σε ηγετικές θέσεις στην ογκολογία με την πάροδο των ετών, παρέχοντας κάποιες πληροφορίες για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας διεθνών πρωτοβουλιών που προωθούν την ισότητα των φύλων, συμπεριλαμβανομένων αυτών που υποστηρίζονται από την πρωτοβουλία ESMO W4O. Το 2015, τα πρώτα αποτελέσματά μάς έδειξαν ότι οι γυναίκες ήταν σημαντικά υποεκπροσωπούμενες σε σύγκριση με τους άνδρες, όχι μόνο στα συνέδρια αλλά και στις επαγγελματικές εταιρείες, τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο. Στο φετινό Συνέδριο της ESMO θα ανακοινωθούν ενημερωμένα δεδομένα από μεγαλύτερα σύνολα δεδομένων, που καλύπτουν 35 ογκολογικά συνέδρια με 6.551 ομιλητές και 50 εταιρείες με 607 μέλη διοικητικών συμβουλίων.

Τα αποτελέσματα από τις μελέτες μάς έχουν δείξει ότι η κατάσταση έχει βελτιωθεί τα τελευταία σχεδόν δέκα χρόνια, αλλά η πρόοδος παραμένει μικρή, και όχι μόνο στην ογκολογία. Όπως έδειξε το “Gender Snapshot 2022″ των Ηνωμένων Εθνών για την Πρόοδο στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDG), μπορεί να χρειαστούν κοντά 300 χρόνια για να επιτευχθεί πλήρης ισότητα των φύλων εάν συνεχίσουμε να προχωράμε με αυτόν τον ρυθμό.

Πρέπει να ενισχύσουμε τις προσπάθειές μας, και τα δεδομένα από τις μελέτες μας μπορούν να παρέχουν καθοδήγηση για την ανάπτυξη νέων πρωτοβουλιών στην υποστήριξη, την εκπαίδευση και τη δημόσια πολιτική, και να διευκολύνουν την Επιτροπή ESMO W4O καθώς και άλλες ομάδες για να προωθήσουν σημαντικές αλλαγές.

Γυναίκες ογκολόγοι: προκλήσεις και εμπόδια στην επαγγελματική τους πορεία.

Τα ευρήματα από την έρευνα του 2021 από τις W4O του ESMO για τα εμπόδια στην ισότητα των φύλων στην ογκολογία έδειξαν ότι το φύλο ήταν το κύριο εμπόδιο για την επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών ογκολόγων, ενώ η εθνικότητα, η σεξουαλική προτίμηση και η θρησκεία θεωρήθηκαν ότι έχουν λίγη ή καθόλου επίδραση (ESMO Open. 2023 Απρ;8(2):100781). Το φύλο επίσης ταυτοποιήθηκε ως το κύριο στοιχείο που επηρεάζει αρνητικά τον καθορισμό των μισθών και συμβάλλει στις μισθολογικές διαφορές. Η έλλειψη ισορροπίας μεταξύ εργασίας και ζωής, η ασυνείδητη προκατάληψη και η έλλειψη ηγετικής ανέλιξης, καθώς, επίσης, και η έλλειψη mentors και χορηγιών για τις γυναίκες, αναφέρθηκαν ως παράγοντες που συντελούν στη σημαντική υποεκπροσώπηση των γυναικών σε ηγετικές θέσεις, αν και δεν είναι αποκλειστικά για τις γυναίκες. Ανησυχητικά, η έρευνα βρήκε επίσης ότι περίπου το 30% των απαντήσεων ανέφερε παρενόχληση στον χώρο εργασίας. Αυτό έχει ενθαρρύνει την ESMO να λάβει μέτρα διεξάγοντας μια έρευνα για την αξιολόγηση αυτού του συγκεκριμένου ζητήματος στην ογκολογία, τα αποτελέσματα της οποίας αναμένονται με ενδιαφέρον.

Δράσεις της ESMO και των επαγγελματιών στον χώρο της ογκολογίας για να ξεπεράσουν οι έμφτυλες ανισότητες στην κοινότητα της ογκολογίας.

Η ESMO έχει ήδη πετύχει την ισότητα φύλων στα μέλη της,  και ως εκ τούτου, δύναται να ηγηθεί πρωτοβουλιών που υποστηρίζουν την ισότητα φύλων και να προωθήσουν την πρόοδο στον χώρο. Χρειάζεται όχι μόνο να αυξήσουμε την ευαισθητοποίηση για τις ευέλικτες ώρες εργασίας, τις διαφορές στους μισθούς ή τις ρυθμίσεις αμοιβής, αλλά επίσης να σχεδιάσουμε προγράμματα εκπαίδευσης, mentorship και χορηγίας με γνώμονα την ισότητα φύλων.

Η Επιτροπή W4O της ESMO προσεγγίζεται όλο και περισσότερο από τοπικές ή περιφερειακές ομάδες, καθώς και από μεμονωμένους επαγγελματίες της ογκολογίας που επιθυμούν να δημιουργήσουν ευκαιρίες δικτύωσης για γυναίκες σε τοπικό και εθνικό επίπεδο. Αυτό το αυξανόμενο ενδιαφέρον υπογραμμίζει τη σημασία της αντιμετώπισης της ισότητας φύλων στο πεδίο.

Πιστεύω -συνεχίζει η κα Λινάρδου- ότι καθώς η Εταιρεία συνεχίζει να υλοποιεί δράσεις για την ισότητα φύλων, είναι τώρα ουσιώδες να αυξήσουμε την ευαισθητοποίηση για εκείνες τις προτάσεις που θα συνδράμουν  στην εξασφάλιση της συνέχισης της ίσης υποστήριξης σε όλα τα μέλη για την πρόσβαση σε ίσες ευκαιρίες επαγγελματικής ανάπτυξης και ηγεσίας. Αυτή είναι η κατεύθυνση που εργαζόμαστε αυτή τη στιγμή.

Σε ατομικό επίπεδο, είναι σημαντικό οι ογκολόγοι να συνειδητοποιήσουν πρώτα ότι η έμφυλη ανισότητα αποτελεί σημερινή πραγματικότητα, και όχι απλώς ένα ζήτημα του παρελθόντος. Οποιοσδήποτε μπορεί να συμβάλει στην εξισορρόπηση της εκπροσώπησης των γυναικών σε ηγετικές θέσεις, για παράδειγμα υποστηρίζοντας την αναγνώριση ίσων δεξιοτήτων και εμπειρίας ανάμεσα σε άνδρες και γυναίκες, ώστε να έχουν  ισότιμη πρόσβαση σε ευκαιρίες καριέρας και επαγγελματικές θέσεις.

Η συμβολή του Φόρουμ ESMO W4O.

Από το 2013, το Φόρουμ ESMO W4O, που πραγματοποιείται ετησίως κατά τη διάρκεια του ετήσιου Συνεδρίου ESMO, παρέχει την ευκαιρία να συζητηθεί η πρόοδος και η ενδυνάμωση των γυναικών στον τομέα της ογκολογίας, να κατανοηθούν οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και να εξερευνηθούν τρόποι υπέρβασης αυτών των προκλήσεων.

Το Forum προσφέρει μια πλατφόρμα για αλληλεπίδραση του κοινού με το πάνελ, ενθαρρύνοντας την κοινή χρήση, τη δικτύωση, την ανταλλαγή εμπειριών και τεχνογνωσίας. Ιστορικά, το Φόρουμ ESMO W4O έχει αποτελέσει επίσης ευκαιρία για συνάντηση με εμπνευσμένους ηγέτες, τόσο γυναίκες όσο και άνδρες, που εμπλέκονται στην αντιμετώπιση του καρκίνου. Φέτος, για πρώτη φορά, οι πανελίστες προέρχονται από διάφορους ιατρικούς τομείς πέραν της ογκολογίας, όπως η χειρουργική και η επείγουσα ιατρική, με σκοπό να βρεθούν ομοιότητες και διαφορές που αντιμετωπίζουν οι επαγγελματίες υγείας στην καθημερινή τους επαγγελματική ζωή.

Πέραν του Forum ως απαραίτητου ραντεβού, τα μέλη της Επιτροπής ESMO W4O θα είναι διαθέσιμα κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου, σε έναν χώρο που θα δημιουργηθεί μέσα στο Press and Media Centre, για όσους ενδιαφέρονται να αλληλεπιδράσουν μαζί μας, να δικτυωθούν και να συνεργαστούν για να έχουν αντίκτυπο στην ισότητα φύλων στην ογκολογία.

Πληροφορίες για το πρόγραμμα του Συνεδρίου ESMO 2024 – Βαρκελώνη:

– Forum ESMO W4O: “Ενδυνάμωση των γυναικών στην ογκολογία”, 14 Σεπτεμβρίου 2024, ώρα 14:45-16:15.

– Παρουσίαση δεδομένων: 16 Σεπτεμβρίου 2024, ώρα 14:45-16:15.

Ε. Λινάρδου κ.α.. « Ηγετικοί ρόλοι στην ογκολογία: το φύλο παραμένει εμπόδιο. Αποτελέσματα από τις νέες μελέτες authorship and monitoring studies  της Επιτροπής Women 4 Oncology της ESMO. Συνέδριο ESMO 2024, περίληψη 1541MO.

Μίνι Παρουσίαση- Πολιτική και προληπτικές στρατηγικές, 16.09.2024, ώρα 14:45-16:15, Αίθουσα Σαραγόσα – CC5