Ο Μάρτιος είναι μήνας αναστοχασμού και προβληματισμού για τα βήματα που έχουν γίνει για την ισότιμη θέση της γυναίκας στην κοινωνία. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας πραγματοποιήθηκε μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα Εκδήλωση από τον Σύλλογο Προσωπικού του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών με τίτλο «Η θέση της γυναίκας στο χώρο της έρευνας, το φωτεινό παράδειγμα της Κατερίνας Ακάσογλου».
Στην εκδήλωση ο κ. Β. Ζουμπουρλής, Μοριακός Βιολόγος, Δ/ντης Ερευνών του Ινστιτούτου Χημικής Βιολογίας του ΕΙΕ & Πρόεδρος του Συλλόγου Προσωπικού του ΕΙΕ, μέσα από την ιστορική αναδρομή για τον εορτασμό της 8ης Μαρτίου, αναφέρθηκε στα έμφυλα στερεότυπα και στις ανισότητες στην επιστήμη. Από την Υπατία έως τη Μαρία Κιουρί και τις σύγχρονες γυναίκες ερευνήτριες και επιστήμονες, οι άντρες επικρατούν και διακρίνονται στο χώρο της επιστήμης και της γνώσης, εις βάρος σημαντικών γυναικών επιστημόνων. Ενδεικτικό το ότι από το 1901 που καθιερώθηκε το βραβείο Νόμπελ, έχει απονεμηθεί σε 61 γυναίκες και μόλις σε 25 γυναίκες στο χώρο των θετικών επιστημών!
Αναφερόμενος στα ελληνικά δεδομένα για τη θέση της γυναίκας στο χώρο της έρευνας, επισήμανε τα χαμηλά ποσοστά σε γυναίκες ερευνήτριες σε σχέση με τους άνδρες, την διαφορά στο εισόδημα, αλλά και τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες για να ακολουθήσουν ακαδημαϊκή ή ερευνητικά καριέρα. Για παράδειγμα μητρότητα χωρίς δικαιώματα, εργασιακές σχέσεις και έλλειψη δημόσιων και δωρεάν υπηρεσιών και δυσκολία στην κινητικότητα, καθώς, ακόμα και σήμερα η γυναίκα θεωρείται ο φροντιστής της οικογένειας.
Η κ. Μαρία Κλάπα, Κύρια Ερευνήτρια, Επικεφαλής Εργαστηρίου Μεταβολικής Μηχανικής και Συστημικής Βιολογίας, ΙΤΕ/ΙΕΧΜΗ, Συντονίστρια του Δικτύου Επιτροπών Ισότητας Φύλων & Καταπολέμησης Διακρίσεων Ερευνητικών Κέντρων (ΕΙΦ), εμβάθυνε στις έμφυλες ανισότητες στον τομέα της έρευνας στην Ελλάδα, αλλά παρουσίασε και τις προσπάθειες για την καταπολέμηση των ανισοτήτων.
Η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση στον Ευρωπαϊκό Δείκτη Ισότητας (Gender Equality Intex -GEI), ενώ στις χαμηλές θέσεις βρίσκεται και σε ό,τι αφορά την ισότητα στην εργασία, στο μισθό, στην υγεία.
Η χώρα μας βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις σε ό,τι αφορά και 3 βασικούς τομείς που σχετίζονται με τη δυνατότητα έρευνας: γνώση, ισχύς, σχέση ζωής και εργασίας. Η γνώση και η εκπαίδευση δείχνει ότι οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται σε σπουδές στους τομείς των φυσικών επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών (STEM). Αντίστοιχα χαμηλή είναι η γυναικεία συμμετοχή σε θέσεις ισχύος στην πολιτική και οικονομική ζωή του τόπου. Τέλος, η εξισορρόπηση εργασίας και ζωής -που φυσικά σχετίζεται με το χρόνο που μπορεί να διαθέσει ένα άτομο σε σπουδές και καριέρα-, επηρεάζει τις γυναίκες, καθώς, εξακολουθούν να θεωρούνται κύριοι φροντιστές της οικογενειακής ζωής.
Η κ. Κλάπα αναφέρθηκε στο Δίκτυο Επιτροπών Ισότητας Φύλων & Καταπολέμησης Διακρίσεων Ερευνητικών Κέντρων, μια σημαντική πρωτοβουλία που ξεκίνησε το 2021 και ακολουθεί το παράδειγμα των αντίστοιχων επιτροπών στα ΑΕΙ. Παρά τις θεσμικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει το εγχείρημα, δείχνει τη θέληση των ερευνητών/τριών την ισότιμη εκπροσώπηση και από τα δύο φύλα στον ερευνητικό χώρο.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με το φωτεινό και εναργές παράδειγμα της σχέσης γυναίκας και έρευνας. Η κ. Κατερίνα Ακάσογλου από τις Η.Π.Α. μίλησε ως καθηγήτρια Νευρολογίας του Πανεπιστημίου του Σαν Φρανσίσκο (UCSF) και για το βραβευμένο και πρωτοποριακό ερευνητικό έργο για την αντιμετώπιση της σκλήρυνσης κατά πλάκας. Αναφέρθηκε και στην υποστήριξη που είχε στις αρχές της ερευνητικής της πορείας από το ΕΙΕ και από τον κο Ζουμπουρλή.
Θυμίζουμε ότι πριν λίγες ημέρες, η ESMO Women 4 Oncology πραγματοποίησε την παρουσίαση της διεθνούς έρευνας για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ογκολόγοι στην εξέλιξη της καριέρας τους. Η ισότητα και συμπερίληψη και στον χώρο της ογκολογίας παραμένει πρόκληση και είμαστε όλοι περήφανοι για τη σπουδαία δουλειά της ESMO προς αυτήν την κατεύθυνση. Ιδιαίτερη τιμή και για εμάς η ανάθεση του συντονισμού αυτής της τόσο σημαντικής έρευνας στην Δρ. Έλενα Λινάρδου, ως μέλος της ESMO W4O Committee (διαβάστε σχετικά εδώ)
