Είμαστε στη μέση του καλοκαιριού και όλοι, άλλοι λίγο, άλλοι περισσότερο, θα πάμε στην παραλία και θα εκτεθούμε στον ήλιο. Ο ήλιος είναι απαραίτητος για την υγεία μας, χρειάζεται όμως προσοχή, αφού σε υπερβολικές δόσεις και χωρίς προστασία μπορεί να γίνει επικίνδυνος και να μας προκαλέσει σοβαρά προβλήματα. Μία από τις αρνητικές επιπτώσεις της έκθεσης στον ήλιο είναι το μελάνωμα.
Το μελάνωμα είναι μία μορφή καρκίνου που αναπτύσσεται από τα μελανοκύτταρα, τα κύτταρα δηλαδή που παράγουν τη χρωστική ουσία μελανίνη. Εμφανίζεται κυρίως στο δέρμα ως σπίλος (ελιά), σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστεί στα μάτια, τα χέρια και τα πόδια και σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις, σε κάποιο άλλο όργανο του σώματος. Είναι μία σοβαρή νόσος γιατί δίνει εύκολα μεταστάσεις σε άλλα όργανα, μέσω του λεμφικού συστήματος. Το μελάνωμα μπορεί να δώσει μεταστάσεις και μέσω του αίματος.
Η επιβίωση εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από το στάδιο διάγνωσης. Αν εντοπιστεί νωρίς, οι πιθανότητες επιβίωσης είναι μεγάλες και φτάνουν το 95%, σύμφωνα με στοιχεία από το «Melanoma Patient Network Europe».
Πότε πρέπει να απευθυνθείτε σε γιατρό
Η πρώτη ένδειξη για μελάνωμα είναι συχνά μία αλλαγή στο μέγεθος, το σχήμα ή το χρώμα ενός σπίλου, ή η εμφάνιση ενός νέου σπίλου. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να επισκεφτείτε δερματολόγο.
Στην Ευρώπη, κάθε χρόνο, 144.000 άνθρωποι διαγιγνώσκονται με μελάνωμα και 27.000 χάνουν τη ζωή τους (Globocan 2018). Αν και υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις από χώρα σε χώρα (περισσότεροι ασθενείς στην Ελβετία, την Ολλανδία και τις Σκανδιναβικές χώρες και λιγότεροι στις Μεσογειακές χώρες), ο αριθμός των ανθρώπων που νοσούν παρουσιάζει κάθε χρόνο άνοδο κατά 3-7% σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες και αναμένεται να αυξηθεί και άλλο, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Οργανισμού Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC).
Κυριότεροι παράγοντες κινδύνου για μελάνωμα
- Έκθεση στον ήλιο – Η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UV) είναι σημαντικός παράγοντας κινδύνου για ανάπτυξη μελανώματος. Η χρήση αντηλιακού είναι απαραίτητη και πρέπει να συνδυάζεται με αποφυγή έκθεσης στον ήλιο τις μεσημεριανές ώρες και κάλυψη της επιδερμίδας με ρούχα και καπέλο, ειδικά στα παιδιά. Οι γιατροί προειδοποιούν ότι τα ηλιακά εγκαύματα – ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας – αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης μελανώματος.
- Solarium – Το τεχνητό μαύρισμα αυξάνει επίσης τον κίνδυνο ανάπτυξης μελανώματος. Η αθροιστική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία θεωρείται ότι ευθύνεται για το 60-70% των περιστατικών μελανώματος.
- Τύπος δέρματος – Άτομα με ανοιχτό χρώμα δέρματος έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν μελάνωμα από άτομα με σκούρο χρώμα. Επίσης άτομα με κόκκινα μαλλιά και ανοιχτό χρώμα ματιών έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.
- Σπίλοι – Στην πλειοψηφία τους οι σπίλοι δεν είναι επικίνδυνοι. Η παρουσία όμως πολλών σπίλων, ή σπίλων με ασύμμετρο σχήμα, ανώμαλο όριο, διαφορετικό χρώμα από σημείο σε σημείο και που αλλάζουν σχήμα, χρώμα ή μέγεθος με το χρόνο, υποδεικνύουν αυξημένο κίνδυνο για μελάνωμα.
- Ιστορικό μελανώματος – Άτομα με ιστορικό μελανώματος έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο επανεμφάνισης σε άλλο σημείο του σώματος. Επίσης, όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό – δηλαδή συγγενείς πρώτου βαθμού με μελάνωμα – επίσης έχουν αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης.
- Άτομα με αποχρωματική ξηροδερμία, μία σπάνια κληρονομική νόσος όπου υπάρχει αδυναμία επιδιόρθωσης των βλαβών που προκαλούνται από την υπεριώδη ακτινοβολία, παρουσιάζουν πολύ μεγάλη πιθανότητα εμφάνισης μελανώματος.
- Ηλικία: Ο κίνδυνος του μελανώματος αυξάνει με την ηλικία.
- Ανοσοκαταστολή – Άτομα με μειωμένη ανοσία έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο για μελάνωμα
Να σημειωθεί ότι άνθρωποι που δεν έχουν κανέναν από τους παραπάνω παράγοντες κινδύνου μπορεί να αναπτύξουν μελάνωμα. Ως εκ τούτου, αν παρατηρήσετε ύποπτο σπίλο (ελιά) πρέπει να απευθυνθείτε στον γιατρό σας.
ΠΗΓΕΣ:
https://www.esmo.org/content/download/6618/115129/file/EN-Melanoma-Guide-for-Patients.pdf
