Νέα & Δραστηριότητες

“Europe’s Beating Cancer Plan” – Η νέα στρατηγική για την καταπολέμηση του καρκίνου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, παρόλο που 3,5 εκατομμύρια άνθρωποι διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο με καρκίνο, το τελευταίο πρόγραμμα πρόληψης και διάγνωσης έγινε πριν από 30 χρόνια, σύμφωνα με την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του τον Καρκίνου, στις 4 Φεβρουαρίου, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ανακοίνωσε την έναρξη δημόσιας διαβούλευσης για τη διαμόρφωση του “Ευρωπαϊκού Σχεδίου για την Καταπολέμηση του Καρκίνου” με το σύνθημα “Ας αγωνιστούμε για περισσότερα” (Europe’s Beating Cancer Plan – Let’s strive for more). Πολιτικοί ηγέτες συναντήθηκαν με επαγγελματίες υγείας και συλλόγους/ομάδες για τα δικαιώματα των ασθενών, στην έδρα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στις Βρυξέλλες.

«Με πρόληψη και με έρευνα, με ίσες ευκαιρίες για πρόσβαση σε όλη την Ευρώπη, πάντα στο πλευρό αυτών που μας χρειάζονται, αυτό αγαπητοί φίλοι είναι το όραμα του Ευρωπαϊκού Σχεδίου για την Καταπολέμηση του Καρκίνου», δήλωσε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

«Ένα σχέδιο που φέρνει ελπίδα, ζωή και ευκαιρίες για όλους. Αυτή είναι μία μάχη που μπορούμε να την κερδίσουμε όλοι μαζί» δήλωσε ο Μαργαρίτης Σχοινάς, Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής.

«Μπορούμε να αλλάξουμε τη ζωή και την πορεία τόσο πολλών πολιτών» είπε η Στέλλα Κυριακίδου, Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων.

«Το πρώτο βήμα του σχεδίου είναι να συμβουλευτούμε τους γιατρούς, τους επιστήμονες, τους ασθενείς, τις ομάδες/συλλόγους και τους πολιτικούς ηγέτες, ώστε  να προσδιοριστούν οι στόχοι και οι μέθοδοι, πριν υποβληθούν συγκεκριμένες προτάσεις, αργότερα μέσα στη χρονιά», είπε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και πρόσθεσε ότι θα παρουσιαστεί ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης πριν το τέλος του 2020. «Πρέπει να αναλάβουμε δράση και να εργαστούμε σκληρά… υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε μαζί» τόνισε, διευκρινίζοντας ότι το πρόγραμμα της ΕΕ για την Έρευνα και την Καινοτομία  Horizon Europe 2021-2027 μπορεί να συμβάλει μαζικά στην ανάπτυξη σύγχρονων τεχνολογιών για την ιατρική.

Το ευρωπαϊκό σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου, θα υποστηρίζει δράσεις σχετικά με την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση, την περίθαλψη και θεραπεία και την ποιότητα ζωής.

Προσέγγιση τριών κατευθύνσεων:

Σε αποκλειστική συνέντευξη στην Deutsche Welle , η κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν περιέγραψε μια προσέγγιση τριών κατευθύνσεων για το σχέδιο, που περιλαμβάνει 1. την ενίσχυση των προσπαθειών πρόληψης 2. την αύξηση του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες στην ιατρική και 3. την αύξηση της πρόσβασης των πολιτών σε μέτρα πρόληψης και έγκαιρης διάγνωσης.

Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία που έχουμε σήμερα, σύμφωνα με την Ευρωπαία Επίτροπο, η οποία επεσήμανε: «15.000 γυναίκες ετησίως χάνουν τη ζωή τους από καρκίνο τραχήλου της μήτρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μέρος αυτών των θανάτων θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί αν υπήρχε πρώιμος έλεγχος και πρόσβαση στον εμβολιασμό».

Στην εκδήλωση για την ανακοίνωση του σχεδίου, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναφέρθηκε  στην χρήση της τεχνητής νοημοσύνης ως τεχνολογία που θα μπορούσε να βελτιώσει σημαντικά την ακρίβεια της έγκαιρης διάγνωσης. «Μπορεί να αποτελέσει ένα ισχυρό εργαλείο για τη μείωση των ψευδώς θετικών και αρνητικών (ευρημάτων)» είπε.

Τι λένε οι αριθμοί

Στην ΕΕ, περίπου 1,6 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους από καρκίνο το 2016, που ισοδυναμεί με το 26% του συνόλου των θανάτων, σύμφωνα με στοιχεία που κοινοποίησε ο οργανισμός στατιστικών στοιχείων της ΕΕ ‘’Destatis’’.

Πρόκειται για ένα σοβαρό ζήτημα υγείας που θα επηρεάσει άμεσα το 40% των πολιτών της ΕΕ με σημαντικό αντίκτυπο στα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας και τις οικονομίες.

Ο καρκίνος του πνεύμονα ήταν ο πιο συχνός καρκίνος για τους άνδρες, ενώ ο καρκίνος του μαστού για τις γυναίκες. Αναλογικά, περισσότεροι άνδρες έχασαν τη ζωή τους, από καρκίνο, από ότι γυναίκες.

Ωστόσο, τα ποσοστά επιβίωσης είναι πολύ διαφορετικά, μέσα στην ΕΕ. “Μια γυναίκα με καρκίνο του τραχήλου της μήτρας που ζει στη Ρουμανία είναι 16 φορές πιο πιθανό να πεθάνει από αυτό, από μια γυναίκα που ζει στην Ιταλία…. Αυτό δεν είναι σωστό,” είπε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Η Ουγγαρία έχει το υψηλότερο ποσοστό θανάτων από καρκίνο στην ΕΕ, με 345 θανάτους ανά 100.000 κατοίκους. Η Κύπρος έχει το χαμηλότερο ποσοστό, σε 194 ανά 100.000.

Σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ), το 30-50% όλων των καρκίνων μπορεί να προληφθεί. Παρόλα αυτά, μόνο το 3% περίπου των συνολικών δαπανών για την υγεία στην ΕΕ πηγαίνει  στην πρόληψη, σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που δημοσιεύθηκε πέρυσι. Στη Μάλτα, την Ελλάδα και τη Σλοβακία, ο αριθμός αυτός είναι χαμηλότερος από 2%.

Ευρωπαϊκός Χώρος Δεδομένων για την Υγεία

Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει ήδη αναθέσει στην Επίτροπο Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων Στέλλα Κυριακίδου τη δημιουργία ενός ‘’Ευρωπαϊκού Χώρου Δεδομένων για την Υγεία’’ (European Health Data Space), μια πλατφόρμα για ανταλλαγή δεδομένων, πληροφοριών και έρευνας στον τομέα της υγείας.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, η νέα πρωτοβουλία αναμένεται να «προωθήσει την ανταλλαγή δεδομένων για την υγεία και να υποστηρίξει την έρευνα σχετικά με νέες προληπτικές στρατηγικές, θεραπείες, φάρμακα, ιατρικές συσκευές και αποτελέσματα.

Μετά από την ανακοίνωση αυτού του φιλόδοξου σχεδίου, όλοι περιμένουν τα νεότερα βήματα. Ωστόσο, αρκετοί δεν κρύβουν την ανησυχία  τους για ενδεχόμενα μεγάλα προβλήματα που μπορεί να υπάρξουν σε κάποιες χώρες της ΕΕ, όπου οι υπηρεσίες υγείας και τα συστήματα που χρησιμοποιούνται είναι παρωχημένα (hard copy και όχι digital εφαρμογές).

Οι πολίτες της ΕΕ περιμένουν από εμάς να λάβουμε αποφασιστικά μέτρα για τον καρκίνο έχει δηλώσει η κα Κυριακίδου, τονίζοντας: “Η επιτυχία του σχεδίου θα εξαρτηθεί από την πλήρη συμμετοχή των πολιτών, των ασθενών με καρκίνο, των ενδιαφερομένων και των φορέων σε ευρωπαϊκό, εθνικό και τοπικό επίπεδο. Καλώ όλους να συμμετέχουν και να κάνουν αυτό το σχέδιο όσο το δυνατόν πιο φιλόδοξο και αποτελεσματικό”.

Τι λένε οι ειδικοί

Το Horizon, το περιοδικό της ΕΕ για την έρευνα και την καινοτομία, δημοσίευσε συνεντεύξεις με ευρωπαίους ειδικούς για τον καρκίνο, οι οποίοι συμμετέχουν στο Διοικητικό Συμβούλιο της Επιτροπής  «Horizon Europe mission board for cancer». Στο περιοδικό μίλησαν ο βραβευμένος με Νόμπελ Καθ. Harald zur Hausen (Γερμανικό Κέντρο Έρευνας Καρκίνου, Χαϊδελβέργη), ο Καθ, Walter Ricciardi ( Università Cattolica del Sacro Cuore, Ρώμη) και η Dr Elisabete Weiderpass (Διεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον Καρκίνο, ΠΟΥ, Λυών)

Καθηγητής Harald zur Hausen: Η ύπαρξη λοιμώξεων που συνδέονται με τον καρκίνο προσφέρουν ελπίδα πρόληψης έως και του 50% των καρκίνων

Σύμφωνα με τον καθ. Harald zur Hausen (έχει τιμηθεί με Νόμπελ γιατί ανακάλυψε ότι ο ιός HPV συνδέεται με τον καρκίνο τραχήλου της μήτρας),  είναι πλέον γνωστό ότι υπάρχουν διάφοροι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο που μπορούν να προληφθούν. Ο καθηγητής εξηγεί: «Αυτή τη στιγμή, γνωρίζουμε ότι λοιμώξεις σχετίζονται με περίπου το 20% των καρκίνων. Μπορούμε όχι μόνο να ανοσοποιήσουμε αποτελεσματικά τον πληθυσμό ενάντια σε αυτούς τους τύπους καρκίνου, αλλά να τον εξαλείψουμε. Για την ηπατίτιδα Β (αιτία καρκίνου του ήπατος) και τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων, υπάρχουν σήμερα διαθέσιμα εμβόλια».

«Πιστεύουμε ότι έχουμε στοιχεία ότι τουλάχιστον 30% περισσότεροι καρκίνοι συνδέονται επίσης με λοιμώδεις παράγοντες. Αυτό παρέχει τουλάχιστον την ελπίδα ότι στο εγγύς μέλλον μπορούν να αναπτυχθούν και άλλες μέθοδοι που θα οδηγήσουν επίσης σε μακροπρόθεσμη προστασία από αυτές τις ασθένειες – συγκεκριμένα τον καρκίνο του παχέος εντέρου, τον καρκίνο του μαστού και τον καρκίνο του προστάτη, όπου υπάρχουν ενδείξεις ότι συγκεκριμένοι λοιμώδεις παράγοντες παίζουν ρόλο» εκτιμά ο Harald zur Hausen και προσθέτει: «Πρόσφατα, ανακαλύψαμε μια εντελώς νέα κατηγορία παραγόντων που προέρχονται αρχικά από πλασμίδια (plasmids). Τα πλασμίδια είναι ένα είδος βακτηριακών μικρο-χρωμοσωμάτων (mini-chromosome of bacteria ) τα οποία βρίσκουμε σε έναν πολύ μεγάλο αριθμό ασθενών με καρκίνο του παχέος εντέρου και ενδεχομένως να ενέχονται στην εμφάνισή του.

Ο καθ. Harald zur Hausen πιστεύει ότι αυτό που κυρίως χρειάζεται είναι έρευνα, με μεγαλύτερη έμφαση σε προληπτικά μέτρα, βελτίωση θεραπευτικών πρωτοκόλλων και ανάπτυξη της μεθοδολογίας για την προστασία των ασθενών, μακροπρόθεσμα και για όλη τους τη ζωή.

Καθηγητής Walter Ricciardi: Η ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να μας βοηθήσει να βρούμε πιο ακριβείς τρόπους αντιμετώπισης

«Ο καρκίνος είναι ένας γενικός ορισμός για μια σειρά ασθενειών, οπότε δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε μια γενική προσέγγιση – μία λύση για κάθε τύπο καρκίνου – αλλά μπορούμε να αναπτύξουμε μια γενική στρατηγική» λέει ο  καθ. Walter Ricciardi και τονίζει ότι χρειάζεται μια συμμαχία μεταξύ των διαφόρων εμπλεκομένων, όχι μόνο στον τομέα της υγείας αλλά και στον κοινωνικό τομέα, γιατί πολλές από τις συμπεριφορές που ευνοούν την εμφάνιση του καρκίνου έχουν σχέση με τον τρόπο ζωής και την μη εφαρμογή σωστής πρόληψη.

«Πρέπει επίσης να επωφεληθούμε από την τεράστια πρόοδο στην τεχνολογία… Έχουμε τη δυνατότητα μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας να πάρουμε πολλά δεδομένα τα οποία, κατ’ ‘αρχήν, θα μπορούσαν να σχετίζονται με την αλληλουχία του γονιδιώματος, αφού, από όσο γνωρίζουμε, υπάρχουν κάποιες μορφές καρκίνου που καθορίζονται γενετικά… Η ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να ενσωματώσει πολλά δεδομένα, πηγαίνοντας από τα πολύ γενικά έως τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ενός μόνο ατόμου».

«Η ανοσοθεραπεία (όπου το ανοσοποιητικό σύστημα του ασθενούς διεγείρεται για να επιτεθεί στον καρκίνο) έχει επίσης επιτύχει απίστευτα αποτελέσματα. Στο παρελθόν, κάποιες μορφές καρκίνου, όπως ο καρκίνος του πνεύμονα ή το μεταστατικό μελάνωμα, ήταν αδύνατο να αντιμετωπιστούν, ενώ τώρα έχουμε τη δυνατότητα να τους αντιμετωπίσουμε και, σε ορισμένες περιπτώσεις, να έχουμε ουσιαστικό αποτέλεσμα. Νομίζω ότι μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι και σε αυτό το μέτωπο».

Ο καθ. Walter Ricciardi θέτει και ένα άλλο θέμα: την προστασία των δεδομένων. «Η πρόκληση για το μέλλον είναι ο τεράστιος αριθμός δεδομένων στα οποία θα έχουμε πρόσβαση – γονιδιωματικά δεδομένα από 500 εκατομμύρια (ευρωπαίους) πολίτες – και θα πρέπει να υπάρξει σωστή αντιμετώπιση, όσον αφορά στην προστασία της ιδιωτικότητας της ζωής» τονίζει.

Dr Elisabete Weiderpass: Οι πολίτες πρέπει να ενημερωθούν για τον ‘’Ευρωπαϊκό Κώδικα κατά του Καρκίνου’’ – για τους 12 τρόπους για μείωση του κινδύνου

Με την μεγάλη αύξηση του αριθμού ασθενών με καρκίνο, που αναμένεται τις επόμενες δεκαετίες λόγω της αύξησης του προσδόκιμου ζωής, οι κυβερνήσεις καλούνται να εφαρμόσουν επειγόντως αυστηρότερα προγράμματα πρόληψης και ελέγχου του καρκίνου, λέει η Dr Elisabete Weiderpass. «Αυτό που οι ευρωπαίοι πολίτες μπορούν να κάνουν είναι να μάθουν τον ‘’Ευρωπαϊκό Κώδικα κατά του Καρκίνου’’. Πρόκειται για 12 τρόπους, βασισμένους σε πολύ ισχυρές αποδείξεις, για να μειώσουμε τον κίνδυνο καρκίνου και να βοηθήσουμε στην έγκαιρη ανίχνευση ορισμένων καρκίνων» προσθέτει και τονίζει: «Για παράδειγμα, το κάπνισμα ευθύνεται  για το 50% όλων των καρκίνων, που μπορούν να αποφευχθούν στην Ευρώπη. Μια ακατάλληλη διατροφή, που δεν συμπεριλαμβάνει αρκετά φρούτα και λαχανικά και μια δίαιτα που οδηγεί στην παχυσαρκία είναι άλλες σημαντικές αιτίες καρκίνου».

Ο Ευρωπαϊκός Κώδικα κατά του Καρκίνου – The European Code Against Cancer https://www.europeancancerleagues.org/cancer-prevention-the-european-code-against-cancer/

  1. Μην καπνίζετε. Μην χρησιμοποιείτε κανένα είδος προϊόντων καπνού.
  2. Απαγορεύστε το κάπνισμα στο σπίτι σας. Υποστηρίξτε τις πολιτικές απαγόρευσης καπνίσματος στον χώρο εργασίας σας.
  3. Διατηρήστε ένα υγιές σωματικό βάρος.
  4. Εντάξτε τη φυσική δραστηριότητα στην καθημερινή σας ζωή. Περιορίστε το χρόνο που κάθεστε.
  5. Υιοθετήστε υγιεινή διατροφή με πολλά δημητριακά ολικής αλέσεως, όσπρια, λαχανικά και φρούτα. Περιορίστε τις τροφές με πολλές θερμίδες (με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη ή λιπαρά) και αποφύγετε τα ποτά που περιέχουν ζάχαρη. Αποφύγετε το επεξεργασμένο κρέας. Περιορίστε το κόκκινο κρέας και τις τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε αλάτι.
  6. Εάν πίνετε αλκοόλ οποιουδήποτε τύπου, περιορίστε το. Η αποφυγή αλκοόλ βοηθά στην πρόληψη του καρκίνου.
  7. Αποφύγετε την υπερβολική έκθεση στον ήλιο, ειδικά στα παιδιά. – Χρησιμοποιήστε προστασία για τον ήλιο. Μην χρησιμοποιείτε σολάριουμ.
  8. Στο χώρο εργασίας, προστατεύστε τον εαυτό σας από καρκινογόνες ουσίες, ακολουθώντας τις οδηγίες για την υγεία και την ασφάλεια.
  9. Μάθετε εάν εκτίθεστε σε ακτινοβολία από φυσικά υψηλά επίπεδα ραδονίου στο σπίτι σας. Λάβετε μέτρα για τη μείωση των υψηλών επιπέδων ραδονίου.
  10. Βεβαιωθείτε ότι τα παιδιά σας συμμετέχουν σε προγράμματα εμβολιασμού για την ηπατίτιδα Β (για νεογέννητα) και για τον ιό των Ανθρωπίνων Θηλωμάτων (HPV).
  11. Για τις γυναίκες: ο θηλασμός μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού στην μητέρα που θηλάζει. – Εάν μπορείτε, θηλάστε το μωρό σας. Η ορμονική θεραπεία υποκατάστασης (ορμονοθεραπεία της εμμηνόπαυσης – HRT) αυξάνει τον κίνδυνο ορισμένων μορφών καρκίνου. Περιορίστε τη χρήση της HRT.
  12. Κάνετε τις κατάλληλες εξετάσεις προ-συμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του παχέος εντέρου (άνδρες και γυναίκες), τον καρκίνο του μαστού (γυναίκες), τον καρκίνο τραχήλου της μήτρας (γυναίκες).

Σχετικά με το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Καταπολέμηση του Καρκίνου, η πλατφόρμα για κατάθεση προτάσεων είναι ανοιχτή μέχρι και τις 3 Μαρτίου, ενώ η δημόσια διαβούλευση ορίστηκε μέχρι και τις 7 Μαΐου.

Για πληροφορίες ακολουθήστε τον σύνδεσμο: https://ec.europa.eu/info/law/better-regulation/have-your-say/initiatives/12154-Europe-s-Beating-Cancer-Plan

 

Πηγές:

https://horizon-magazine.eu/article/will-we-ever-cure-cancer.html?fbclid=IwAR0N1I4oq8o-3mvnTlo3S8-Pi1-g_Aw_sqCRJwdpuovovpbchmkqBjB7XbQ#utm_source=Facebook&utm_medium=share&utm_campaign=Will%20we%20ever%20cure%20cancer

https://www.dw.com/en/world-cancer-day-eu-to-launch-new-plan-to-fight-cancer/a-52252632

https://audiovisual.ec.europa.eu/en/video/I-183961

https://www.healthcareitnews.com/news/europe/eu-report-digital-tools-show-great-potential-disease-prevention

https://www.healthcareitnews.com/news/europe/data-and-technology-play-key-role-europe-s-beating-cancer-plan-says-eu-chief