Η 25η Οκτωβρίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου του Μαστού, ενώ ο μήνας Οκτώβριος έχει καθιερωθεί ως μήνας πρόληψης και ενημέρωσης για τη νόσο.

Στόχος είναι η ευαισθητοποίηση για την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία.  Ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος τύπου καρκίνου στις γυναίκες και πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες. Περίπου 1 στις 8 γυναίκες θα αναπτύξει καρκίνο μαστού σε κάποια φάση στη ζωή της.  Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περισσότερες από 1.600.000 γυναίκες το χρόνο διαγιγνώσκονται με καρκίνο μαστού, στην Ευρώπη Στην Ευρώπη, περισσότερες από 450.000 γυναίκες εμφανίζουν καρκίνο στο μαστό. Περίπου 140.000 χάνουν τη ζωή τους λόγω της νόσου.  Στην Ελλάδα ο αριθμός των νέων περιστατικών που αναφέρεται ετησίως  κάθε χρόνο υπολογίζεται στις 7.000.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο καρκίνος μαστού αφορά και τους άντρες. Η συχνότητα εμφάνισης του είναι σε ποσοστό <1% του συνόλου των καρκίνων του μαστού και 1% των καρκίνων στους άνδρες. Δυστυχώς δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση στον ανδρικό πληθυσμό για πρόληψη και έγκαιρη διάγνωση.

Άρα ο καρκίνος του μαστού αφορά όλους μας, γυναίκες και άντρες.

Η έγκαιρη διάγνωση είναι κρίσιμη, καθώς, αν εντοπιστεί η νόσος σε πρώιμο στάδιο μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία, ενώ η επιστήμη έχει κάνει σημαντική πρόοδο τα τελευταία χρόνια με την εξατομίκευση της θεραπείας.

Ο προληπτικός έλεγχος και η έγκαιρη διάγνωση καθιστούν τον καρκίνο του μαστού μια ιάσιμη νόσο, ενώ αν η ασθένεια εντοπισθεί σε προχωρημένα στάδια τότε οι πιθανότητες πλήρους θεραπείας μειώνονται αισθητά.

3 απλά βήματα πρόληψης

1. Έλεγχος από τον γιατρό και τακτικές εξετάσεις

Μαστογραφία:  Η σημαντικότερη μέθοδος/εξέταση για τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού παραμένει η μαστογραφία. Η ψηφιακή μαστογραφία έχει πλέον αντικαταστήσει την αναλογική τεχνική εξαιτίας των πλεονεκτημάτων που προσφέρει καθώς έχει πολύ πιο χαμηλή ακτινοβολία και μεγαλύτερη ευκρίνεια. Ο έλεγχος με τη μαστογραφία θα πρέπει να ξεκινά στην ηλικία των 40 ετών σε γυναίκες χωρίς οικογενειακό ιστορικό.

Υπερηχογράφημα μαστών:  Το υπερηχογράφημα μαστών είναι μία ανώδυνη και με άμεσα αποτελέσματα απεικονιστική μέθοδος με βασικό πλεονέκτημα την έλλειψη ακτινοβολίας και συστήνεται σαν συμπληρωματικός έλεγχος. Οι υπερηχοτομογράφοι νέας γενιάς προσφέρουν υψηλή διαγνωστική ακρίβεια αφού χρησιμοποιούν πιο εξελιγμένες τεχνικές (3D – ελαστογραφία).

Κλινική εξέταση – Ψηλάφηση από ειδικό ιατρό: Είναι εξαιρετικά σημαντικό, οι γυναίκες να υποβάλλονται κάθε χρόνο σε προληπτική κλινική εξέταση μαστών, από ειδικό ιατρό, σε συνδυασμό με τη μαστογραφία.

Σήμερα, 25/10/2023 ανακοινώθηκε η επέκταση του προγράμματος προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού “Φώφη Γεννηματά” στις γυναίκες 45-74, από 50-69 που ίσχυε μέχρι σήμερα.

Υπενθυμίζεται ότι το πρόγραμμα «Φώφη Γεννηματά» απευθύνεται έως σήμερα σε 1,3 εκατομμύρια γυναίκες 50-69 ετών και παρέχει δωρεάν ψηφιακή μαστογραφία, δωρεάν εξέταση σε ειδικό γιατρό και δωρεάν υπερηχογράφημα. Η Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων Δημόσιας Υγείας (ΕΕΔΥ) εξετάζει την αναθεώρηση των ηλικιακών ορίων σύμφωνα με τις νέες ευρωπαϊκές κατευθυντήριες οδηγίες και το αμέσως επόμενο διάστημα θα σταλεί sms και στις νέες δικαιούχους, της ομάδας 45 έως 74 ετών.

Μέχρι τώρα στο πρόγραμμα έχουν συμμετέχει πάνω από 300.000 γυναίκες και έχουν εντοπιστεί πάνω από 15.000 περιστατικά καρκίνου του μαστού, τα πιο πολλά σε πρώιμο στάδιο.

2. Οικογενειακό ιστορικό

Όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό, οι γυναίκες θα πρέπει να επισκεφτούν κάποιον ειδικό γιατρό και να ακολουθήσουν τις οδηγίες του. Η ηλικία που θα ξεκινήσουν τη μαστογραφία και/ή άλλες εξετάσεις που ίσως πρέπει να κάνουν μπορεί να διαφέρει. Στις γυναίκες με κληρονομική προδιάθεση (BRCA) ενδείκνυται η μαγνητική μαστογραφία.

Το οικογενειακό ιστορικό είναι εξαιρετικά σημαντικό και εργαλείο πρόληψης, καθώς κληρονομικοί παράγοντες και συγκεκριμένα τα γονίδια BRCA-1 & BRCA 2 σχετίζονται με τον κληρονομικό καρκίνο του μαστού σε κάποιες περιπτώσεις.

Πρόγραμμα δωρεάν γονιδιακού ελέγχου για κληρονομική προδιάθεση καρκίνου μαστού – ωοθηκών

Οι Γυναίκες στην Ογκολογία από το 2015 και μέσα από το Κοινωνικό Ταμείο που ενισχύεται από τους υποστηρικτές των σκοπών μας, έχουμε καταφέρει να κάνουμε εκατοντάδες δωρεάν γονιδιακούς ελέγχους. 

Μάλιστα το τελευταίο πρόγραμμα W4O Hellas – ΑRTE που ολοκληρώθηκε αυτές τις μέρες ως αποτέλεσμα της χορηγίας από τη Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «ARTE» και της υποστήριξης της ιατρικής εταιρείας Genekor Medical S.A. και της εξειδίκευσής της στον τομέα της Μοριακής Ιατρικής, καταφέραμε να καλύψουμε δωρεάν γονιδιακούς ελέγχους για τον έλεγχο παρουσίας μεταλλάξεων γονιδίων BRCA 1/2 σε περιπτώσεις που δεν καλύπτονται από την ηλεκτρονική συνταγογράφηση του ΕΟΠΥΥ.

Οι διαγνωστικές εξετάσεις ογκολογικών βιοδεικτών για τον έλεγχο παρουσίας μεταλλάξεων γονιδίων BRCA 1/2 έχουν ενταχθεί στο Σύστημα Ηλεκτρονικής Συνταγογράφησης από τον Νοέμβριο 2022, ικανοποιώντας ένα πάγιο αίτημα ιατρικής κοινότητας, συλλόγων και ασθενών.

Παρά τη θετική αυτή εξέλιξη, υπάρχουν περιπτώσεις που παραμένουν εκτός κριτηρίων του ΕΟΠΥΥ και σε αυτές τις περιπτώσεις στόχευσε το πρόγραμμα γονιδιακών ελέγχων W4O Hellas – ΑRTE σε γυναίκες σε όλη την Ελλάδα.

3. Αυτοεξέταση του στήθους σε μηνιαία βάση

Η αυτοεξέταση ή ψηλάφηση των μαστών θα πρέπει να γίνεται από τις ίδιες τις γυναίκες, αφού πρώτα εκπαιδευτούν σωστά από τον γιατρό τους. Οι γυναίκες είναι καλό να «μαθαίνουν» το στήθος τους. Αν μια γυναίκα δει κάποια αλλαγή στο στήθος της, αισθανθεί ή πιάσει κάτι περίεργο θα πρέπει αμέσως να απευθυνθεί στον γιατρό της και να μην το παραμελήσει.

Προσοχή: Το ότι κάνετε αυτοεξέταση δεν σημαίνει ότι μπορείτε να παρακάμψετε τον γιατρό σας.

Ημ/νια δημοσίευσης: 25/10/2023

Πηγές:

Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας

Κέντρο Καθοδήγης Καρκινοπαθών

Χρήσιμα αναγνώσματα:

Καρκίνος του Μαστού: Σειρά οδηγών της ESMO για ασθενείς

EL-Breast-Cancer-Guide-for-Patients-Greek