Σήμερα τιμούμε την Dorothea Christiane Erxleben, την πρώτη γυναίκα γιατρό που απέκτησε άδεια άσκησης της ιατρικής, γεννημένη στις 13 Νοεμβρίου 1715. Η Δωροθέα Κριστιάνε Έρξλεμπεν (1715-1762) ήταν η πρώτη επίσημα καταγεγραμμένη γυναίκα γιατρός στη Γερμανία. Μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον όπου το να μορφωθεί ήταν δύσκολο για τις γυναίκες, αλλά απέκτησε γνώσεις στην ιατρική, χάρη στη βοήθεια του γιατρού πατέρα της που την καθοδήγησε από νωρίς. Παρά τα εμπόδια, το 1754, υπερασπίστηκε επιτυχώς τη διατριβή της στην ιατρική, μετά από έγκριση του βασιλιά Φρειδερίκου του Μεγάλου. Στη διατριβή της, η Έρξλεμπεν θίγει τις προκαταλήψεις κατά των γυναικών, προσφέροντας μια πρώιμη φωνή για την ισότητα στην εκπαίδευση και το δικαίωμα των γυναικών να ασκούν την ιατρική.
Η Έρξλεμπεν ξεκίνησε να ασκεί το επάγγελμα αμέσως μετά την αποφοίτησή της, αποκτώντας σημαντική φήμη για την αφοσίωσή της στους ασθενείς και την ικανότητά της, ενώ πάλεψε ενάντια στις αντιλήψεις της εποχής. Ωστόσο, οι γυναίκες στη Γερμανία χρειάστηκε να περιμένουν σχεδόν 150 χρόνια για να γίνουν δεκτές σε ιατρικές σχολές.
Είναι σημαντικό να θυμόμαστε και να γνωρίζουμε τις γυναίκες της επιστήμης που έσπασαν τα έμφυλα στερεότυπα και κατέστησαν δυνατή την εξέλιξη της ιατρικής. Όλοι γνωρίζουμε τον Ιπποκράτη, αλλά λίγοι γνωρίζουν τη Μητροδώρα την Αθηναία, αιγυπτιακής καταγωγής, που γεννήθηκε μεταξύ 200 και 400 μ.Χ. και θεωρείται η πρώτη γυναίκα συγγραφέας ιατρικού βιβλίου, με τίτλο Περὶ τῶν γυναικείων παθῶν τῆς μἠτρας.
Από την πρώτη καταγεγραμμένη γυναίκα γιατρό μέχρι σήμερα, η πορεία των γυναικών στην ιατρική χαρακτηρίζεται από αγώνες, θυσίες και πρόοδο, καθώς ανοίγουν νέους δρόμους για τις επόμενες γενιές. Η παράσταση Photo 51, που ανέβηκε το 2022 στο Θέατρο Τέχνης με την υποστήριξη των W4O Hellas και της ΕΟΠΕ, τιμά τη Ρόζαλιντ Φράνκλιν (1920-1958). Η Φράνκλιν, βιοχημικός και ερευνήτρια, αφιέρωσε τη ζωή της στην αναζήτηση του μοντέλου του ανθρώπινου DNA. Με τη συμβολή της στην ανάπτυξη μηχανημάτων ακτίνων-Χ και την εμβληματική Φωτογραφία 51, έθεσε τα θεμέλια για την αποκωδικοποίηση του DNA, αλλά η συνεισφορά της αγνοήθηκε. Απεβίωσε από καρκίνο ωοθηκών στα 38 της, μετά από χρόνια έκθεσης στη ραδιενέργεια.
Στη σύγχρονη εποχή, η εξέλιξη του ρόλου των γυναικών στην ιατρική εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις. Γι’ αυτόν τον λόγο, πριν από μία δεκαετία, δημιουργήθηκε η πρωτοβουλία Women 4 Oncology του ESMO, με στόχο την ενδυνάμωση των γυναικών στον χώρο της ογκολογίας. Στο ESMO 2024 παρουσιάστηκε σχετική έρευνα από την Πρόεδρο της επιτροπής W4O της ESMO, τη Δρ. Έλενα Λινάδου, που επιβεβαίωσε τις ανισότητες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες ογκολόγοι στην επαγγελματική τους ανέλιξη, καταδεικνύοντας την ανάγκη για περισσότερη ισότητα και ενσωμάτωση των γυναικών στο πεδίο της ογκολογίας.
Αυτός είναι και ο πυλώνας του οράματος του ελληνικού δικτύου μας W4O Hellas, η υποστήριξη των γυναικών ογκολόγων, καθώς και η ενημέρωση του κοινού και των ασθενών για όλα τα σύγχρονα ζητήματα της κλινικής ογκολογίας. Έχουμε αναλάβει διάφορες πρωτοβουλίες για την ενδυνάμωση των συναδέλφων μας, όπως η υποτροφία “Training in Leadership” για γυναίκες ογκολόγους, η οποία προσφέρει την ευκαιρία εκπαίδευσης και συνεργασίας με μέλη της επιτροπής W4O, με στόχο την ενίσχυση της παρουσίας των γυναικών σε ηγετικές θέσεις και την προετοιμασία για την αντιμετώπιση προκλήσεων και ευθυνών.
Η ελληνική ογκολογία και οι γυναίκες ογκολόγοι συνεχίζουν να καταρρίπτουν στερεότυπα, και είμαστε ιδιαίτερα περήφανες για τις επιτυχίες της ομάδας W4O Hellas. Δύο μέλη της συντονιστικής μας επιτροπής κατέχουν υψηλές θέσεις στο ESMO: το 2021, η Καθηγήτρια Αμάντα Ψύρρη εξελέγη πρόεδρος διετούς θητείας της Nominations Committee του ESMO, ενώ το 2023 η Δρ. Έλενα Λινάρδου εξελέγη μέλος της ίδιας επιτροπής και Πρόεδρος της W4O Committee του ESMO. Στο ίδιο πνεύμα, η Ζένια Σαριδάκη διανύει τη δεύτερη θητεία της ως Πρόεδρος της ΕΟΠΕ, ενώ η Ελένη Γαλάνη και η Αθηνά Χριστοπούλου έχουν επίσης υπηρετήσει στο Διοικητικό Συμβούλιο της Εταιρείας.
Η αδιάκοπη προσπάθειά των W4O Hellas στοχεύει στην ισχυρότερη παρουσία των γυναικών σε ηγετικούς ρόλους, προάγοντας την επιστημονική αριστεία και βελτιώνοντας τη φροντίδα των ασθενών. Είναι σημαντικό να συνεχίσουμε να στηρίζουμε τις γυναίκες στην ογκολογία, δημιουργώντας ευκαιρίες για εκπαιδευτικά προγράμματα και ενισχύοντας τις φωνές τους σε παγκόσμιο επίπεδο.
Πηγές:
Moustapha Abousamra: https://hekint.org/2021/09/10/women-surgeons/
Briitish Library https://blogs.bl.uk/european/2015/11/germanys-first-female-doctor-dorothea-erxleben-1715-1762.html
